Snel naar

Eindelijk weer eens vorst en het zal vast (iets) beter worden

Afgelopen nacht en ochtend heeft het eindelijk weer eens gevroren en zal het op diverse plaatsen autoruiten krabben geweest zijn. Aan de grond, per definitie goed vergelijkbaar met de temperatuur aan voorwerpen zonder effect van de uitstralende bodewarmte, zoals gewassen en auto’s, op uitgebreidere schaal dan de temperatuur op neushoogte zoals hierboven. Op die waarnemingshoogte in De Bilt nét niet maar daar nota bene wel de laagste 10 cm temperatuur; -2.9 graden.

Komende nacht nieuwe kansen. Ik heb het idee dat het HARMONIE model in dit soort details nog altijd beter presteert dan zelfs de (EC) AI modellen dus daarom dit beeld. Het zal er om hangen of het in De Bilt tot vorst komt. In eerdere runs kwamen de modelberekeningen met nog wat meer vorst maar die is in de jongste wat getemperd, als ik het snel zie door iets meer wind en (hoge) bewolking, wat de uitstraling uiteraard belemmert.

Bijzonder weinig vorstdagen het afgelopen -en feitelijk nog lopende- winterseizoen. Toch, het verbaast me eerlijk gezegd, geenszins een record. Actueel nog net een top tien notering in de lijst voor De Bilt vanaf 1901. Wat uiteraard wel opvalt is dat vijf van de tien noteringen uit de afgelopen elf jaar stammen. Hang me overigens even niet helemaal op aan de details; als we naar de overzichten van het KNMI kijken komen we tot 26 vorstdagen. November telde er 4, december 5, januari met de enige winterse periode 14, februari 3 (op 7, 8 en 28 februari, overigens allen maar nipt). Oktober en maart verliepen zonder vorstdagen! Het complete winter overzicht volgt nog!

Het gebrek aan vorst houdt natuurlijk verband met het ontbreken van voor winterse omstandigheden gunstige drukverdelingen of anders gezegd gunstige windrichtingen. Indirect en ten gevolge daarvan deels ook door de natte bodem. Nat was het en is het; afgelopen half jaar viel en som die klimatologisch gezien / normaal in een jaar valt en met afstand het meeste in de meetreeks. In tegenstelling tot de afgelopen jaren ook opmerkelijk somber; qua zonne-uren hebben we te dealen met een 68e plaats sinds 1901. Toch (weer) warm; een tweede plek achter dezelfde periode in 2006-2007. Die warmte destijds overigens voor een groot deel veroorzaakt door de extreem hete april 2007.

Even een stukje perceptie ontkrachten. Velen ervaren de afgelopen periode als koud. Voor de afgelopen week klopt dat enigszins; die was fris. De lopende maand april als geheel echter: véél te warm opnieuw. Daar waar 8.7 graden de klimaatnormaal is over de eerste twee decades noteren we nu 11.4; de frisse afgelopen dagen worden ruimschoots gecompenseerd met de relatieve hitte (een veel grotere afwijking immers) van de twee weken daarvoor.

Daarbij uitsluitend: het lijkt me eigenlijk ook redelijk zonnig. Mijn zonnepanelen (9 stuks, waarvan 6 op het zuidwesten en 3 op het noordoosten) leveren deze maand gemiddeld ruim 10 kWh per dag. Een fraaie indicatie voor de hoeveelheid zon en daarnaast het klimmen daarvan aan de horizon gedurende het seizoen.

Check: redelijk dicht tegen de normaal aan!

Ik ben niet zo zo’n favoriet van het knutselen met plaatjes (en ben er niet zo goed en kost me dus te veel tijd) dus waar Ronaldo in het vorige bericht het klimaatgemiddelde van de maximum temperatuur met de zwarte lijn intekende heb ik dat het KNMI (hier in rood) laten doen. Met in blauw hetzelfde voor de minima. In de stippellijnen verder de opgetreden extremen sinds 1901. Weinig verandering ten opzichte van zijn bericht: zo vanaf het weekend zal de temperatuur waarschijnlijk wat opkrabbelen en mogelijk rond of zelfs weer boven de normaal uitkomen. Wat ook bijna niet anders kan gezien de huidige kou én het feit dat een ensemblegemiddelde daar altijd wel enigszins op uit zal komen op een dergelijke termijn.

Toch: nog best veel onzekerheid zien aan de spreiding in de volledige pluim. De hoofdrun (in rood) pakt iets minder warm uit dan in vorige runs maar heeft aan de andere kant wel meer ondersteuning gekregen van de overige 50 ensembleleden. Ik hou nog wat slagen om de arm; durf niet op al te veel te rekenen. Of Konigsdag acceptabel zal verlopen durf ik evenmin te beloven. Bevrijdingsdag lijkt -al is dat relatief gezien dus erg ver vooruit nog- betere papieren te hebben.

Echt stabiel lente / zomerweer lijkt er op basis van de actuele berekeningen sowieso nog niet in te zitten. De stroming lijkt grootschalig westelijk te blijven en daarmee een droge(re) periode ook niet echt aan de orde te zijn. Toch zullen er, net als de afgelopen weken, ook best betere dagen tussen zitten; licht wisselvallig en normaal voor de tijd van het jaar al met al.

Kort rondje Europa tot slot? Heb je nog in winter moet je alweer in het hoge noorden zijn. met name in het noorden van Zweden opnieuw zéér fris: lichte tot matige vorst overdag en in de nachten strenge tot zeer strenge vorst!

In de Alpen blijft het tot aan het weekend fris met af en toe regen en sneeuw; daarna worden ook daar de verwachtingen onzeker. Het meest zomerse weer, zonder overigens bijzonder hoge temperaturen, valt deze week te vinden in het zuiden van Spanje en op Kreta.

Vanaf het weekend nemen op vanuit het westen langs trekkende goed doorontwikkelde lagedrukgebieden (ook op hoogte in de atmosfeer) de neerslagkansen voor geheel Frankrijk, Spanje en het Middellandse-zeegebied echter ook aanzienlijk toe.

Leo
Author: Leo

35 comments

  1. Over iets minder dan 4 weken moet de Ronde van Italië passeren over de Stelvio, voorlopig verdwijnen de rolluiken steeds meer achter de sneeuw en de komende 24 uur wordt er nog eens 50cm verwacht!

    1. Dinsdag 21 mei, dat duurt nog wel even. Wanneer de 20+ °C. in beeld komt kan het hard gaan.
      Wel staat deze in m’n agenda om te kijken. Wordt een mooie rit!

  2. Mooi bericht weer Leo, we gaan het zien. Hopelijk iig droog met Koningsdag en niet teveel wind, dan kun je prima buitenactiviteiten doen. Wat denken jullie als weermannen overigens hiervan? https://www.nrc.nl/nieuws/2024/04/22/europa-warmt-bijna-twee-keer-sneller-op-dan-mondiaal-gemiddelde-a4196724
    Vooral dit stukje vind ik persoonlijk een drogredenering: “Van meer dan 150 slachtoffers kon worden vastgesteld dat hun dood direct het gevolg was van extreem weer dat veroorzaakt werd door klimaatverandering. Zij stierven door stormen, natuurbranden of overstromingen.” In mijn optiek is dat namelijk nooit te bewijzen.

  3. mooi bericht Leo, maar ik vind 112u zon versus een norm van 189u niet echt tegen de norm aan. 60% van wat de norm is. Kan natuurlijk ook zijn dat ik dit verkeerd bekijk 🙂

    1. Dat vind ik ook Roland.
      Los hiervan: hoe worden de zonuren gemeten? ik heb een definitie kunnen vinden maar weet niet of/hoe KNMI deze (ook) hanteert?
      Het wordt gedefinieerd als ‘de hoeveelheid zon die op een wolkeloze zomerdag in 1 uur op een op de zon gericht vlak valt’.
      Wolkenloos? Geldt een flets zonnetje ook?
      Ik kan het mis hebben maar ik heb dit jaar nog weinig zon(uren) gezien in Nederland welteverstaan, hahaha.
      Als we (Leo) het toch over perceptie hebben: “De lopende maand april als geheel echter: véél te warm opnieuw”…… Zelf zie ik liever dat de term “minder koud” wordt gebruikt i.p.v. “(te) warm”.
      Vooral ’s nachts “te warm” oftewel “minder koud”. Dat laatste zou beter passen aangezien ik ’s nachts op 1 oor lig en daar niets van merk, dit i.t.t. de temperatuur overdag 😉

      1. @Hans. Je hebt mijn punt niet helemaal begrepen. Ook de maxima lagen in de eerste twee weken van april (soms heel ver) boven normaal. Op 6 en 13 april bijvoorbeeld 24 en 23 graden daar waar 13 de norm is over de eerste twee decades en 16 over de derde decade. Om een dergelijke zelfde afwijking maar dan negatief te bewerkstelligen zouden de maxima actueel dus op een graad of 4 moeten liggen!

        1. Bedankt voor het bericht nog en deze info. Begrijp jou maar al tegoed Leo 🤗 Ik beschrijf mijn gevoel. Het kan dan zijn dat het zo maar 1 en in dit geval 2 dagen achtereen 20+ C. is geweest maar geen lange(re) periode. De temperatuur knalt daarna meteen weer met 8 á 9 graden naar beneden. Voor mijn gevoel GEEN warm weer. Zeker niet i.c.m. de vele regen en niet te vergeten: de wind. M.a.w. HERFST.

    2. @Roland Dank 😉 Maar inderdaad, dat zie je verkeerd. Wellicht had ik het moeten verduidelijken; de weergave in deze grafiekjes van het KNMI is nog altijd opmerkelijk en wat verwarrend. Zonder er echter bij stil te staan dat te duiden heb ik zelf slechts de percentages in ogenschouw genomen. De genoemde maandsom (112 uur) betreft het lopende t/m 21 april ; 39% van het maximaal haalbare. De normaal (189 uur; 45% van het maximaal haalbare) geeft het totaal over de gehele maand (t/m 30 april dus) aan. Uiteraard zijn die totalen niet met elkaar vergelijkbaar. Wél de percentages; met de aanname (ik weet het zo uit het hoofd niet exact) dat het percentage “normaal” over de periode 1-22 respectievelijk 1-30 april niet heel veel zal verschillen. Overigens geldt voor de temperatuur hetzelfde probleem: de genoemde temperatuur “tot nu toe” betreft die t/m 21 april; de daaronder genoemde normaal die van 1 t/m 30 april. Juist in deze periode van het jaar maakt dat veel uit; over de eerste 20 dagen van april is de normaal niet 9.8 maar 8.7 graden.
      @Hans. Los van dat het voor de discussie niet uitmaakt (er wordt immers overal en altijd op dezelfde manier gemeten) : het KNMI heeft hier letterlijk boeken over volgeschreven. Die ik eerdere artikelen kort samengevat heb 😉 Moet eerlijk zeggen dat ik dat nu even niet allemaal paraat heb (zal er wel weer eens op terugkomen in een volgend artikel; boeiende materie!) maar daarom nog korter samengevat voor nu: de zon “schijnt” als er meer dan 120 Watt /m2 van directe straling geleverd wordt. De manier van feitelijk correct meten is ingewikkeld én kostbaar -het gaat me voor nu te ver daar diep op in te gaan- maar wordt op vergelijkbare wijze gemeten met pyranometers die op basis van 10 minuten metingen de (totale) hoeveelheid globale straling meten in Joules /m2; waaruit -ook om nauwkeurig tot op de minuut te kunnen zijn- middels onder meer een algoritme het aantal Watt berekend wordt. Waaruit vervolgens de zonneschijnduur. Dit -op advies van de WMO- sinds 1992. Daarvóór werd (sinds 1880!)met de Campbell Stokes zonneschijnmeter gemeten die achter een glazen bol (brandglas!) een brandspoor in een strook papier brandde. Beide methodes zijn bij de overstap uitvoerig met elkaar vergeleken en hier volgde onder meer de 120 Watt/m2 als norm uit: het bleek dat ongeveer op dat punt er in die vroegere metingen een brandspoor ontsond. Tja discutabel wellicht want zoals je al aangeeft kan het zo zijn dat een flets zonnetje (of bijvoorbeeld dunne mist) niet. Ook als de zon nog maar net of nog net boven de horizon staat scoort dat niet. Zelfs op volledig zonnige dagen met een schone lucht levert dit geloof ik zo’n 40 minuten verlies per dag op. Maar waar je ook voor kiest; nooit zal het perfect zijn en ergens moet je grens / methode stellen. En nogmaals; als het overal en altijd op dezelfde manier gebeurt maakt het -zeker om waarde’s met de normalen te vergelijken- niet uit.
      https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/zonneschijnmetingen#:~:text=Een%20pyranometer%20meet%20de%20hoeveelheid,duur%20van%20de%20zonneschijn%20berekend.

      1. Thanks man! Wel suf dat ze twee verschillende periodes onder elkaar zetten. Niet echt duidelijk, maar verklaart het verschil.

  4. Met toenemende interesse zit ik weer fanatiek kaartjes uit te pluizen (waar ik niet erg goed in ben, maar dat terzijde) en lees ik vooral jullie uiteenzettingen; de meivakantie begint voor ons bijna.
    Dat het Frankrijk wordt, staat al zo ongeveer vast. Maar of wij doorrijden naar het verre zuiden (Luberon iemand?) of vlot afslaan en niet verder dan de Elzas rijden, dat is nog niet beslist. En op basis van de kaartjes (interpreteer ik het wel goed?) lijken de kaarten voor de Elzas maar marginaal slechter te zijn dan die voor de 600 km verder gelegen Luberon.
    Is er kans op een zuidelijke stroming die de huidige koude noordelijke af komt lossen? Of komen er depressies aan vanuit het westen?
    Wat een heerlijk luxe-dilemma!

  5. Hier valt het aantal zonneuren gelet op de productie van de zonnepanelen al sinds juli vorig jaar tegen. Slechts twee maanden met meer opbrengst dan verwacht. Misschien ook een regionale invloed?

    1. Bij mij hetzelfde hoor, maar wellicht komt dat ook omdat 2021 en 2022 extreem zonnig waren?

        1. Valt mee toch? In De Bilt 1725.5 uur …mwahhh. Misschien bij jou Frederic minder dan?

    2. Ik wilde antwoorden bij mij (aan de kust) niet, vooral omdat maart dit jaar beter was dan het vorige jaar. Kijk ik echter naar het inderdaad extreem zonnige 2022 dan is de opbrengst in maart zelfs 40% lager dan in 2022 en het is ook lager dan het gemiddelde over 5 jaar. Ook het jaarverloop is ongeveer hetzelfde. Juni was heel goed, september viel ook mee maar alle andere maanden waren minder dan verwacht. Dus geen regionale verschillen.

  6. Wij zijn een paar dagen in Rome. Alle italianen en wij hebben winterkleren aan, toeristen zomerkleren en vernikkelen van de kou😅 Ze volgen denk ik niet het weerbericht😂

    1. Rome nu ca. 17 á 18 °C. ? Dan kan lange broek + shirt korte mouw al heel aangenaam voelen bij windstil weer……….. zeker voor mij als “Ollander” 🙂
      #snapeinheimischenietaltijd 😉

        1. Inmiddels weer in riederalp waar het vanmiddag een stuk aangenamer dan Rome was. Wel morgen hier weer sneeuw🙄 daarna moeten we de weerberichten in NL eens volgen…Het weekend voor 5 weken naar Noordwijk.

  7. Brrr, vandaag de ene regen-, en hagelbui na de andere. De temperatuur op mijn station staat op nog geen 4 (!) graden. Zo winters is het deze winter maar amper geweest; bijna bang dat de caravan op de oprit kou gaat vatten 😉
    @Mika; dankjewel voor de tip. Berlijn lijkt volgende week zonnig en 24 graden te worden. Dat is 20 graden meer dan nu in mijn achtertuin! Toch maar even overwegen.

  8. Goedemorgen Weermannen, iemand enig idee hoe het weer aankomende week bij de Dutchweek in Val Thorens zal zijn? Mijn vrouw en dochter reizen vrijdag af.

    1. Hoi Happy
      De eerste dagen zeker niet slecht (zondag buien, maandag en dinsdag droog). Uiteraard zijn de temperaturen er voorjaarsachtig met een 0°C-niveau rond de 2600m. Vanaf midden van de week wordt het er wel een stuk wisselvalliger.

      1. kou niet eens zo erg, maar iets plannen met de hoop op droog weer is niet te doen. Dat is vooral irritant. Nu schijnt de zon en dan is het prima.

        1. Herkenbaar; nog 5,5 mm en dan heeft mijn regenmeter deze maand de 100 mm te pakken….had liever hooguit de helft gezien…..Nederland….. Volgens het klimaatmodel van Köppen hebben wij nu eenmaal Cf. Waarbij de ‘f’ staat voor ‘immer feucht’ en dat is buiten nu wel goed te zien!

          1. Volgens mij niet ‘immer’ maar dat is nu wel een feit. Al sinds september zowat.

            Je hebt ook Cs en Cw.
            De S en W staan dan voor Sommertrocken en Wintertrocken.

  9. Bah … Europa ziet blauw van de kou.
    Cyprus wel lekker warm! 😉

  10. Maand april tot nu toe dé natste sinds de metingen. Gehele jaar tot nu toe…… wat denk je??

    1. Ik denk een hele lange droge periode waarin we weer snakken naar de regen😅

    2. sarcasm on ik denk nog nooit zo droog geweest. sarcasm off

Comments are closed.