Snel naar

Gaan La Nina en de SSW ons een ouderwetse winter brengen?

Een seizoen voorspelling maken is voor de meeste weerbureaus erg lastig. Ook onze Hollandse weerbureaus doen eraan mee en zelfs onze nationale weerheld en cultfiguur Piet Paulusma laat wel eens wat doorschemeren met betrekking tot de seizoenen. Over het algemeen laten wij ons een beetje aan de oppervlakte maar Frederic benoemt vaak de mogelijkheden met betrekking tot QBO en SSW. Het is ook erg lastig om verder vooruit te kijken dan 14 dagen en zeker om een duidelijke voorspelling te schrijven met betrekking tot de seizoenen.

Kijk bijvoorbeeld eens naar de voorspelling voor onze (West Europa) zomer die door Accuweather reeds in Mei gemaakt is. Euhm …. Scandinavië (met name Finland) was heet en droog. Een streep door de rekening. Onze omgeving was nat en koel. Wederom een streep door de rekening. Spanje was heet. Puntje voor Accuweather maar volgende zomer en die zomer erop wordt Spanje wederom heet, net zoals de voorgaande 20 zomers. Dus dat is niet een hele moeilijke. Griekenland was ziedend heet en dat zie ik niet terug op dit kaartje (voordeel van de twijfel dan maar) Zo zie je maar dat er ook door de professionals geen pijl op te trekken is wat het wordt.

Maar wie z’n kop niet boven het maaiveld uitsteekt zal ook nooit de mist ingaan. Het is echter helemaal niet erg om de fout in te gaan. Het is slechts achteraf te beargumenteren en concluderen waarom de voorspelling niet is uitgekomen gezien de factoren waarmee je rekening hebt gehouden. Laten we in december nog maar eens naar de bovenstaande kaart kijken die Accuweather voor ons heeft gemaakt.

Ik denk namelijk dat Accuweather te veel naar het verleden heeft gekeken, de vorige zomers, qua seizoenvoorspelling en niet naar de huidig/toen geldende factoren zoals een neutrale ENSO, die overigens neigde naar een zomerse La Nina zoals in 1999 en 2011. Dat kan namelijk grote verschillen in betrouwbaarheid van je verwachting op de lange termijn geven. Dan nog is niet te zeggen of er in diverse regio’s juist dat weer komt waarover je je voorspeling hebt vastgelegd. De troposfeer (atmosfeer) blijft tenslotte een chaotisch geheel.

Toch ga ik een duit in het zakje doen met betrekking tot de winterverwachting. Gewoon om eens te kijken of mijn gevoel bij bepaalde fenomenen ook echt gestaafd kunnen worden. Met name de SSW en de ENSO (El Nino southern oscillation) hebben flinke invloed op ons winterweer. Op dit moment is er namelijk een SSW aan het opbouwen.

Het is niet heel spectaculair uiteraard omdat we nog maar aan het begin van het SSW / winterseizoen zitten. De zon (die invloed heeft op de SSW) is nog maar net achter de horizon verdwenen op de Noordpool. Op dit moment wordt de stratosferische poolwervel wat verplaatst en dat gaat geen invloed hebben op het weer aan de grond. Voorlopig althans.

Tevens zit er altijd een vertraging in van 10 tot 14 dagen alvorens de verplaatste of gesplitte stratosferische poolwervel invloed heeft op het weer in de troposfeer. Wie herinnert zich niet de verplaatste poolwervel waarover wij reeds op 25 januari 2021 schreven in dit bericht. Zo’n 14 dagen later waren de rapen gaar en konden we flinke toertochten op de schaats maken. Mede mogelijk gemaakt door de SSW. Maar dan dat andere fenomeen die invloed op het weer heeft: ENSO. Wat is ENSO?

ENSO staat voor El Nino Southern Oscillation) Het is een periodieke oceaanstroming op de Grote Oceaan rond de evenaar die in warme en koude fasen terugkeert. De warme fase heet El Nino en de koude fase heet La Nina. Beide fasen komen het vaakst voor als het winter is op het noordelijk halfrond. Zo tussen oktober en april. Beide fasen hebben invloed op het weer wereldwijd. Op dit moment is de ENSO officieel neutraal maar neigt het reeds naar La Nina. Zo ook afgelopen zomer. Als je naar het onderste deel van het kaartje kijkt dan zie je de La Nina en de grote weersinvloeden die zij heeft. Bij een La Nina is er dus veel neerslag mogelijk boven zuid-oost Azië en boven de tropische Atlantische Oceaan. Vandaar dus dat daardoor de opbouw van vele orkanen boven de Atlantische Oceaan getriggerd werden de afgelopen weken. Er is weinig schering want de lucht boven het koudere water van de Grote Oceaan hoeft niet vervangen te worden omdat er weinig tot geen convectie is. Met andere woorden: er zijn dalende luchtbewegingen boven de grote oceaan met winden die richting het westen waaien (easterlies) waar La Nina heerst en er zijn stijgende luchtbewegingen boven het warme water van de Atlantische Oceaan en de west Pacific. Andersom zal er een zwak Atlantisch orkaanseizoen zijn op het moment dat de ENSO in een warme fase is, en weinig neerslag in Indonesië.

Doordat de wind met name richting het westen waait boven de Grote Oceaan wordt er aan de oostkant juist koud water opgestuwd. Het warmere oppervlaktewater wordt richting Indonesië gestuwd waardoor er daar veel convectie en dus veel neerlag is. Het opgestuwde water aan de oostkant van de Oceaan is koud en verspreidt zich over de rest van de tropische Grote Oceaan. La Nina is geboren. Hierdoor is het aan de oostkant juist veel droger dan in het westen. De westkant van het gehele Amerikaanse continent (de oostkant van de Grote Oceaan) is echter erg droog. Hierdoor ontstaan dan ook veel natuurbranden, veelal door de mens zelf veroorzaakt, wat de afgelopen maanden vaak in het nieuws is geweest.

Maar wat voor invloed heeft het nou op het weer in Europa? Als je naar het bovenstaande kaartje kijkt zou je zeggen dat het nihil is. Dat is niet helemaal waar. La Nina beïnvloed het weer in Noord Amerika en dus indirect ook bij ons. Daarvoor moeten we op zo’n 10 kilometer hoogte kijken. Daar “stroomt” de troposferische Polar Vortex, die wij beter kennen als de straalstroom.

In een El Nino jaar is de straalstroom vaak vrij strak west-oost georiënteerd. Het komt omdat de tropische straalstroom vrij ver naar het noorden gedrukt wordt in een El Nino jaar en daardoor de straalstoom flink op z’n plaats houdt. (de polar vortex heb ik op het linker plaatje zelf even ingekleurd om het duidelijker te maken) Bij een La Nina is de tropische (pacifische) straalstoom niet (of nauwelijks) aanwezig waardoor er voor de noordelijke straalstoom (Polar Vortex) veel meer ruimte komt om te gaan meanderen. Bij La Nina’s is er theoretisch gezien (onderzoek heeft dat uitgewezen) het meeste kans op een noordwestelijke stroming aan de westkant van Noord Amerika. Dat betekent dat de straalstroom, aan de andere kant van de USA, de Atlantische Oceaan op schiet in noordoostelijke richting. Hierdoor kan er warmere lucht op hoogte meegevoerd worden richting de noordelijke Atlantische Oceaan en voor zogenaamde hogedrukblokkades gaan zorgen door middel van warmte-advectie. Omdat Groenland te koud is voor dynamische hogedruk kunnen (ik zeg: KUNNEN) de blokkades nabij IJsland of Scandinavië gaan ontstaan. “Het is slechts een theorietje” om bij de woorden van Vledder te blijven!

Wat zijn de kansen op een La Nina? Door het NOAA worden die kansen gezet op zo’n 80% tussen november en februari. Ik durf daar 100% van de maken. Richting het voorjaar zie je La Nina, geheel naar verwachting, weer afzwakken.

Op dit moment zijn alle ENSO regio’s ingericht als La Nina. Het oppervlaktewater is aanmerkelijk koel en dat zal zo blijven tot in het voorjaar.

We zullen te maken krijgen met een gemiddelde La Nina. Zodra La Nina richting de -2 afwijking gaat is er sprake van een sterke La Nina. Het ensemble geeft dat echter niet aan. Tegen de zomer van 2022 is alles weer neutraal. Goed voor wederom een krachtig orkaanseizoen.

Ook de afgelopen dagen zijn er veranderingen geweest in SST. Je ziet dat in verschillende delen er nog wat warmer water afgevoerd moet worden die eerder dit jaar voor de kust van zuid USA (Californië) en Mexico lagen. Ook daar is het water nu aanmerkelijk aan het afkoelen.

Als laatste dan de sneeuwbedekking. Ook dat heeft invloed op ons winterweer. Op dit moment is er een vrij normale sneeuwbedekking. Blijft die echter achterwege dan zal ons “voorland” bij een oostelijke stroming niet zo koud zijn. Komen er de komende weken echter flinke sneeuwmomenten over de bronregio heen, dan kan het daar alvast beginnen met afkoelen. Dat zien we de komende weken dan wel. Als nu dan toch eens veel puzzelstukjes op z’n plaats vallen heb ik op zich wel een goed gevoel voor komende winter. Waarom?

  1. een La Nina die de straalstroom doet meanderen en wellicht hogedrukblokkades richting onze omgeving stuurt …
  2. … een zonnecyclus die intensiveert en een QBO die in een gunstige fase zit om …..
  3. … wellicht mooie stratosferische opwarming (SSW) te genereren, en ….
  4. … gewoon omdat we een keer een strenge winter verdient hebben nondejuu.

Afsluitend nog heel even kort naar het weer in onze omgeving. Een afnemend hogedrukgebied trekt weg richting de Balkan.

Na het weekend komen de Atlantische depressies dichterbij met diverse storingen en komen we in een zuidwestelijk stromingsregime …

… maar ook met een klap warme sub-tropische lucht waardoor de temperatuur stijgt.

Nadat de warmte op donderdag richting het oosten is verdreven wordt stilaan de WC Express op de rails gezet en deze sneltrein doet station Lage Landen vrij regelmatig aan. Geen leuke vooruitzichten. Don’t shoot the messenger! 😉

Fijn weekend!

Ronaldo
Author: Ronaldo

24 comments

  1. Mooi stuk hoor Ronaldo. Ik heb ook een goed gevoel bij de komende winter maar het mag nog wel wat sneller afkoelen wat mij betreft. Winters hebben tegenwoordig een soort van twee weken op twee weken af patroon samenhangend met de meanders die overtrekken waarbij de kou naar februari maart toe steeds venijniger wordt. Als het wat moet gaan worden met de komende winter zie ik het liefst al een keertje in oktober vriezen in het westen van het land. Een nachtvorstje is genoeg, dan mag het daarna weer opwarmen maar trapsgewijs heb ik er dan wel vertrouwen in.

  2. Wat een lekker uitgebreid bericht met een gevoel dat flink isonderbouwd. Houd ik van. Je hebt er goed naar gekeken.
    La Nina en onze winter is voor zovwr ik me kan herrineren een goede combi. El Nino en onze winter: teleurstellend.

    Hup La Nina en hup noordelijke winter. En dan de puzzelstukjes op zn plek duimen.

    Fijn weekend allemaal.

    1. Lekker. Die hebben we alvast te pakken.

      Ik gooi er een BV in: Dit was nog niet de laatste vorst van dit jaar! We krijgen nog minimaal 1x vorst dit jaar (dus in 2021).

      Heb me voorgenomen een beetje voorzichtig te beginnen met hopen op veel winterweer.

  3. Yes, altijd fijn 😉 Behoorlijk onverwacht; vrijwel alle modellen zaten er voor de ZO-helft van NL grootschalig zo’n 3 tot 5 graden naast! Slechts Harmonie 37 had (denk ik met name) de opklaringen (alsmede de uitstraling) het beste te pakken met minima rond half zes in de omgeving van Twente (2 graden) en 0 graden rond zonsopkomst precies boven Ell. Op beide plaatsen heeft het overigens slechts een klein half uurtje gevroren.

          1. Haha, fout Roland en Mark. Jeroen heeft wel degelijk een punt. Ik benoemde het niet omdat het me om het gelinkte artikel ging (met info over wanneer gemiddeld de eerste vorst, wanneer het vroegst, etc.) , maar, alles voor de clicks in combinatie met toch wel enige onkunde.. Toen de dienstdoende blogger (NB Jordi Huirne..) wakker werd en zijn berichtje moest tikken was het waarschijnlijk wel al licht maar de zon nog niet op. Terwijl het toch algemeen bekend zou moeten zijn dat -onder gunstige (uitstralings)omstandigheden- de laagste temperaturen rond of zelfs net (tot zo’n 10 minuten) na zonsopkomst bereikt kunnen worden. Inclusief de vertraging in de doorgifte van de data kom je dan actueel op 8.30 uur; ik zou tot die tijd gewacht of een voorbehoud gemaakt hebben 😉 Bijgaande tweet bevestigt de misvatting 😉 Een overigens door vele (prof) meteorologen en weermannen gemaakte fout, ik zie dit vaak gebeuren!

          2. En aldus geschiedde in Ell. Tussen 7.40 en 7.50 uur dook het kwik daar onder nul om even later het laagste minimum te bereiken. Welhaast verrast, met verdronken kalf en -a-la-pagina-9- volgde deze correctie 😉

          3. Dan is toch nog steeds twente het eerst? Wat is daar fout aan? Ik snap het niet haha.

          4. Dan hadden ze zoals je zegt even moeten wachten en melden dat twente als eerste onder nul ging en dat Ell de laagste temperatuur bereikte. Zoiets?

          5. Tja, letterlijk gezien heb je gelijk Roland maar ik weet zeker dat dat niet de intentie was van het bericht van weer.nl. Het straalt uit: “het heeft vannacht voor het eerst dit seizoen gevroren, in Twente”. Zie ook de tweet met “dit zijn de minimumtemperaturen van afgelopen nacht..”, waar Ell nog op +0.5 staat.

    1. Goed dat we scherp zijn op die minima. Voorbereiden op wat komen gaat…
      Als het straks eind januari -27.5 en -27.6 wordt in, laten we zeggen, Twente en Ell moeten we wel de feiten op een rij hebben. 😉

      (Toevallig is het alltime kouderecord voor NL -27.4)

  4. Overigens afgelopen nacht Ell opnieuw het laagste minimum (+ 0.1 op neushoogte) met daar en in Maastricht vorst aan de grond. Los van de opklaringen niet geheel verrassend – of juist wel. Na alle ellende van juli is het vanaf half augustus al vrij tot zeer droog juist in Limburg en zal zeker de toplaag al weer aardig uitgedroogd zijn.

  5. Ik moest wel lachen om dat bericht op buienradar: “Op het neerslagkaartje van de Griekse weerdienst is goed te zien waar de meeste neerslag afgelopen 24 uur is gevallen. ” Ik denk niet dat veel mensen dit kaartje van Athene en omgeving als Griekenland zullen herkennen. Ook het kurkdroge Kreta herken ik niet. Ik was er twee weken terug bij de eerste aardbeving en er was duidelijk al een en ander aan water gevallen. Dat gold niet voor Karpathos waar gezegd werd dat er vorige winter nauwelijks iets van regen geweest is. Dat is nu gelukkig rechtgetrokken evenals voor de rest van de Dodekanesos.

  6. Mooie dagen in Riederalp, eind van de week wat neerslag daarna weer mooi😎

  7. GFS06 geeft in de meteo fictie werkelijk een knaller van een sneeuwkaart met een vette sneeuwsandwich voor de Alpen. Mid-winter zou dit betekenen dat geheel Europa onder een dikke witte deken komt te liggen. Zulke kaarten zijn voor herhaling vatbaar ergens rond 20 december. Bedankt alvast! (reactie voor de weergoden 😉 )

Comments are closed.