Snel naar

Hellmannwedstrijd 2023: inzenden kan tot eind van deze maand!

wedstrijd
Inschrijven voor de Molentocht Alblasserwaard (februari 2012) !

Update 29 november:

Naar aanleiding van opmerkingen in de reacties nog twee toevoegingen:

  • de (negatieve) etmaalgemiddeldes die gebruikt worden om tot het Hellmann-getal te komen worden berekend over de 24-uurs gemiddeldes, die op hun beurt berekend worden uit alle metingen (van de automatische weerstations) iedere 12 seconden.
  • wat zijn de spelregels voor de Belgen? Historisch gegroeid is dat De Bilt het referentiepunt is voor de lage landen. Enerzijds omdat het Hellmann-getal vooral in Nederland en Duitsland gehanteerd wordt, anderzijds omdat de data (ook breder en in het algemeen) door het KNMI wat uitgebreider bijgehouden en vooral gepubliceerd worden / werden dan de Belgische evenknie KMI. Er is echter wel een trend gaande op dat gebied: steeds meer interessante gegevens verschijnen op de site van het KMI. Wellicht tijd om dit eens nader te gaan bezien. Vooralsnog blijven we nog even bij de gegevens van het KNMI.

Het is zover: we kunnen naast de reguliere weerberichten uitzien naar de winter van 2022-2023! Naar klimatologische indeling noemen we die “de winter van 2023”. Met november op de kalender is het Hellmann-seizoen zelfs al geopend. Dé maat voor de hoeveelheid vorst die een winter produceert, het Hellmann-koudegetal, wordt immers verkregen door alle negatieve etmaalgemiddeldes (in °C) in de periode 1 november tot en met 31 maart bij elkaar op te tellen. Dus doen we weer de traditionele wedstrijd! Verderop in dit bericht een wat gedetailleerdere uitleg, met ter inleiding bovendien wat historische feitjes als geheugenopfrissers én verlangen naar toen. Lang geleden allemaal. En een soort van eerherstel voor de winters van 2010 en 2012!

Dat straks. First things first:

De winnaar van het afgelopen seizoen is nog niet in het zonnetje gezet. Eveneens heeft het ontbroken aan een winter-overzicht. De oorzaak ligt voornamelijk in het feit dat er bijzonder weinig te beleven viel -toch wel een lichte tegenvaller na de winterpret van 2021- en het daardoor aan inspiratie ontbrak. Slechts wat lichte sneeuw en vooral in het noordoosten enkele koude dagen en nachten rond de kerst; mét op 2e kerstochtend de laagste temperatuur op waarnemingshoogte van het seizoen.

En natuurlijk de tamelijk unieke sneeuwval in combinatie met veel wind op 31 maart en 1 april (zie hier en op de foto 😉 ), maar die viel buiten het winterseizoen. Overigens werd nota bene kort daarna (op 3 april) aan de grond de laagste temperatuur van het winterhalfjaar geregistreerd (-10.8° C ; zie hier) maar ook die telt dus niet voor het winter-overzicht.

Maurice Secreve van harte gefeliciteerd! Hoewel natuurlijk wat wrang en dus de spreekwoordelijke twijfelachtige eer. Namelijk met de laagste van alle 84 inzendingen zelfs nog te hoog. Eeuwige roem desalniettemin! Bekijk hier de volledige lijst met inzendingen nog eens.

Verder nog eervolle vermeldingen voor Lotte en Steve. Lotte zat héél dicht op de laagste temperatuur én plaats! Steve niet ver daarvandaan tweede, maar toch ook het vermelden waard omdat hij eerder in de prijzen viel. Beiden overigens óók als minst koude van de inzendingen.

Het volledige lijstje van winnaars (deels onder de vlag van wintersportweerman) ziet er nu (met tussen haakjes het voorspelde respectievelijk het uiteindelijke getal) als volgt uit:

2016: in de eeuwige digitale jachtvelden verdwenen. Wie weet het nog??
2017: Paul (Amerongen) (35.0) (36.0)
2018: Steve V. (34.4 ) (34.1)
2019: Asten (Harmelen) (16) (12.1)
2021: Snowfever (36.2) (36.3)
2022: Maurice Secreve (7.8) (6.6)

Hoe zit het ook alweer met de wedstrijd; gekoppeld aan de meetmethode? De spelregels zijn eenvoudig; de achtergrond van getal blijft fascinerend. Het principe is eenvoudig doch bijzonder effectief. Naar een breed geaccepteerde en gebruikte methode. Toch, met welke systematiek we ook naar een winter kijken, iedere methode heeft zijn voor- en nadelen. De beste is misschien nog wel de persoonlijke ervaring. Maar perceptie is daarbij natuurlijk een factor. En misschien zelfs wel daar waar je woont van grote invloed. Meten is weten (herinneringen vervagen en zijn deels die individuele perceptie) dus willen we toch cijfertjes hebben. Meest gehanteerd in vooral de lage landen en Duitsland en naar mijn persoonlijke mening een mooi instrument: het Hellmann(-koude) getal. Groot voordeel vind ik dat de kou die een winter brengt hoe dan ook benoemd wordt op deze manier; zelfs als (zoals bijvoorbeeld enigszins in 2017-2018) twee maanden bagger zijn en er tóch in die derde (of eerste) maand nog geschaatst kan worden maar de gemiddelde temperatuur van de winter als geheel (extreem) hoog kan zijn. De Duitse meteoroloog Gustav Hellmann (1854-1939) die de methode ontwikkelde en voortleeft in de naamgeving kennen we verder natuurlijk van de regenmeter.

Hoe wordt de stand bijgehouden? De definitie is hierboven door het KNMI omschreven, dat op deze pagina tevens de actuele tussenstand keurig voor ons bijhoudt. Met totstandkoming als volgt: het significante winterseizoen loopt van 1 november tot en met 31 maart, waarbij januari tot en met maart gelden als het te noemen jaar. We beleven nu dus de winter van 2023. Het getal wordt samengesteld door over die periode alle negatieve etmaalgemiddeldes in ° C bij elkaar op te tellen; met weglating van het minteken. Hoewel we ook zeker elders zullen kijken (doorgaans is het getal in het oosten en in écht strenge winters vaak in het noordoosten een stuk hoger) is De Bilt ons referentiepunt.

Dit is de kwalificatie die er door het KNMI vervolgens aan gegeven wordt. Die is in ieder geval enigszins discutabel in het licht van de geconstateerde huidige opwarming. Zou daarvoor gecorrigeerd worden liggen de normen heel anders. Al was het maar om de eerder genoemde perceptie; zou er eindelijk weer eens boven de 100 of zelfs tussen de 40 en 100 gescoord worden beleven we die anders -kouder- dan vroeger. Anderzijds blijft het zo een mooi referentiepunt ten opzichte van eerdere winters en de verhalen daarover van onze (groot) ouders. Meest vreemde is echter toch wel de klasse 40 – 100 punten. Tot en met de winter van 2021 gold die als “normaal”, vorig jaar als “koel”, maar actueel -weer gewijzigd- als “mild”! Zal er nog eens naar speuren of het KNMI beleefd om uitleg vragen.

Dan nog enkele geheugen-opfrissers. Wat is er mogelijk, hoe waren de afgelopen winters? Hierboven de punten van de afgelopen 16 winters. Los van de de toch aanwezige winterpret in 2017, 2018 en 2021 stammen de laatste -min-of-meer- serieuze perikelen uit de periode 2009 tot en met 2013. Wellicht opmerkelijk is dat ook de ijspret van 2021 maar 36 punten opleverde en daarmee zacht was. Wel verklaarbaar: het was immers maar één week.

Dan de top 16 van verleden winters sinds het begin van de regelmatige metingen in 1901. Bewust dat aantal gekozen omdat dan volgens de zojuist aangehaalde classificatie de laatste koude winters er nog mooi invallen. Met 1997 als het jaar van Henk Angenent toch. Bibber mee terug en bedenk welk jaar jij je nog kunt herinneren. Bekijken we de gehele lijst (zie hier) : de laatste niet-zachte (= normaal / koel / mild) winter stamt uit 2013, de laatste koude uit 1997 en laatste zeer koude uit 1985. Helaas, lang geleden dus allemaal. Maar wie weet, we zien er naar uit en wensen het in ieder geval weer eens mee te gaan maken! Strenge winters kwamen overigens slechts drie keer voor: 1942, 1947 en 1963.

Tot slot van dit overzicht de records die per afzonderlijke maand behaald zijn:

November: 33 (1994)
December: 91 (1939)
Januari: 182 (1942)
Februari: 193 (1956)
Maart: 32 (1971)

Verrassend en vermakelijk wat je al googelend soms bij toeval tegenkomt. Via het speuren naar de definitie en oorsprong van de oudewijvenzomer kwam ik via Joop den Tonkelaar bij Chriet Titulaer’s boek “de mens en het weer” uit 1979 uit dat -klassieker hoor- uiteraard in mijn boekenkast staat. Samen met Jan Pelleboer en Armand Pien namelijk deel uitmakend van de adviescommissie van het boek; iets wat ik me nooit gerealiseerd heb.

Het vervolgens dus weer eens openslaand nóg een her-ontdekking: een andere kwalificatie voor het Hellmann-getal! Een vereenvoudigde versie ervan. Misschien wat onrecht doend aan echt strenge winters en aan de onderkant hetzelfde probleem (grens slap / kwakkel ligt hier zelfs nog wat hoger) maar grappig: hiermee kunnen we de winters van 2010 en 2012 alsnog in het rijtje schaatswinters plaatsen!

11 februari 2012

Enigszins toeval want méér dan het Hellmann-getal alleen en in zekere zin vooral is de duur en hevigheid van de afzonderlijke vorstperiode(s) bepalend óf en in welke mate we op het ijs komen. Maar juist die van 2012 was de laatste waarin we grootschalig op het ijs kwamen en er meerdere toertochten georganiseerd werden. Daarom toch maar weer afsluiten met deze foto; mijn dochter op 6-jarige leeftijd op de Rotterdamse Schie. Zelf reed ik die dag de voor zover laatst verreden Molentocht Alblasserwaard.

Go! Na topoverleg binnen het team is ingeschat dat er deze novembermaand waarschijnlijk nog geen punten worden binnengehaald. Maar het is aan jullie! Sowieso consensus over de inzendtermijn toch: uiterlijk 30 november 23.59 uur! Wat wordt deze winter het Hellmann-getal voor De Bilt? Wie er het dichtst bij zit wint!

En voor de bonus (en mijn genot, om met de cijfertjes te spelen 😉 ) en / of bij gelijk eindigen én benieuwd naar jullie inzichten nog drie extra vragen:

  • krijgen we een koudegolf (KNMI: “een opeenvolging van in De Bilt minimaal 5 ijsdagen (maximumtemperatuur lager dan 0,0° C), waarvan tenminste drie dagen met strenge vorst (minimumtemperatuur lager dan -10,0° C”) deze winter?
  • wat wordt (op de landelijke hoofdstations van het KNMI)) de laagst gemeten temperatuur (op waarnemingshoogte)?
  • waar wordt die laagste temperatuur gemeten?

    Net als voor het koudegetal geldt hier de periode 1 november tot en met 31 maart

PS sla de jongste weerberichten niet over! Lees en discussieer dáár eventueel mee (of deel je bijvoorbeeld bijzondere ervaringen of leuke foto’s) over het weer in het algemeen; hieronder graag alleen de inzendingen voor de wedstrijd!

Leo
Author: Leo

90 comments

  3. 37,5
    Koudegolf: ja ( eind januari)
    Laagste temp: -14,1
    Station: Eelde

    1. Hellman 40, dat word ik op 10 januari.
      Koudegolf ja
      Minimum -16.3
      Lelystad

  5. Tja als je op dit moment de vraag stelt is mijn glazen bol knap pessimistisch….

    Hellman 14,6
    Geen koudegolf :-((
    – 7.9
    Nieuw Beerta
    Hopelijk ben ik voor 1 januari al kansloos 😉

  6. Hellman: 101
    Ja Zeker een koudegolf
    -19,7 vliegbasis Twente

    Ik hou hoop

  7. Hellman: 34,1
    Koudegolf: nee
    Laagste temperatuur: -12,1
    Station: Eelde

    Hopelijk zit ik veel te laag met mijn voorspellingen! Leuk bericht weer Leo 😀

  12. Hellmann 101
    Koudegolf: ja
    Laagste temperatuur: 19,8
    Locatie: Winterswijk

  13. We gaan er dit jaar gewoon voor, hoop doet leven. En het ijs op de noordpool het goed, wellicht hebben we daar nog wat aan.

    Hellmann: 60.5
    Koudegolf: Ja
    Laagste temperatuur: -17.5
    Locatie: Eelde

  14. Hellman: 72,5
    Koudegolf: ja
    Laagste temperatuur: -15,4
    Locatie: Lelystad

  17. Nicholas:
    Het wordt koud!

    Hellmann: 90.0
    Koudegolf: Ja
    Laagste temperatuur: -15.0
    Locatie: Marknesse

  18. David
    Hellmann: 35.5
    Koudegolf: nee
    laagste temperatuur -8.4
    Locatie: Eelde

  19. Hellmann: 55 (Leeftijd Henk Angenent ). Winnaar laatste elfstedentocht 1997.
    Koude golf: ja (1e decade December 2022).
    Laagste temperatuur: -10,9 (klomphoogte -12,4).
    Station Twente.

    Hogedruk ten noorden van ons weet van geen wijken.
    Zaterdag 12/11 stralingsvorst bij heldere hemel.
    23/11 nieuwe maan. Zou wel eens een weersomslag kunnen zijn.

  20. Hellman: 10
    Koudegolf: nee
    Laagst temperatuur: -5,5
    station: Groningen

  21. Hellmann : 101
    Koudegolf : ja
    Laagste temperatuur : -17,2
    Station : Ell

  22. Hellmann: 3,4
    Koudegolf: nee
    Laagste temp: -9.8
    Station: Twente

    Ik heb de handdoek in de ring gegooid moet ik bekennen…

  23. Hellmann: 21
    Koudegolf: nee
    Laagste temp: -12
    Station: Wijk aan Zee
    Afgelopen jaar was 6.6 punten genoeg om even te schaatsen, dus met 21 gaat het helemaal los:)

  25. Hellman: 28,5
    Koudegolf: nee
    Laagste temp: -13,7
    Station: Eelde

    (Al hoop ik op 228,5 punten)

  26. Goedemorgen allen, bedankt voor de felicitaties die ik liever niet had gehad.
    Ik ben enorme winter liefhebber maar ik ben bang dat de klimaatverandering toch echt zoveel aan het winnen is dat ik helaas niet meer positief kan zijn over de winterkansen. Ik had expres laag ingezet en gehoopt dat iedereen mij uit zou lachen om die veel te lage waardes maar helaas sta je dan nog bovenaan ook.
    Ik zie ook nergens echt aanknopingspunten om te denken en te hopen dat er snel weer een echt winter komt ala bv 1997.
    En wederom hoop ik dat ik er helemaaaaaal naast zit!

    Mijn Helleman voorspelling:

    7.6
    Geen koudegolf
    Koudste temp 11.3
    Eelde

  27. Hellmanvoorspelling: 19,5
    Koudegolf: nee
    Laagste Temperatuur: -12,9C (Lelystad na een dik sneeuwdek en Lake effect snow van het IJselmeer op 1 Januari 2023)

  28. Ik geloof er ook niet heel erg in..

    Hellmann: 11,2
    Koudegolf: nee
    Laagste temperatuur: -11,2
    Locatie: Volkel

  32. Moeten de Belgen trouwens ook hun scorevoorspelling voor De Bilt opgeven?

    1. Da’s een goeie! Nooit eerder aan gedacht.
      Voor België toch? Of moeten we B en NL samenvoegen? 😉
      Hoe gaat de organisatie dit aanpakken/jureren??

  33. Hellman: 52
    Koudegolf: nee
    Laagste temp: -15,7
    Station: Eelde

  34. Hellmann koudegetal: 14.8
    Koudegolf: nee
    Laagste temperatuur: – 9.2º
    Station: Eelde

  37. Hellman 21.2
    Koudegolf: ja, hele korte
    Minimum: -16
    Locatie: Dordrecht 😉

  38. Hellman 4.8
    Koudegolf: Nee wel een warmte golf
    Minimum : -3,5
    Locatie : De Bilt

  39. Hellman: 7.2
    Koudegolf: nee, de stemming zit er (nog?) niet in….
    Minimum: -11.2
    Locatie: Eelde

    En ik hoop dat ik er ongelooflijk naast ga zitten en mij al sneeuw scheppend en schaatsen wéér slijpend afvraag hoe ik zó negatief over de komende winter heb kunnen denken 🙂

  41. Jullie al aan de Hellmannen?? … ik nog ff niet.
    Nog lekker even de warmte opgezocht.
    Groeten uit … (???) 😉

      1. C. zou kunnen maar als ik toch moet gokken: Bonaire. In ieder geval geen kou en geen vorst aan de grond, misschien wel koud bier in bevroren bierglas.
        Enjoy Ronaldo 🙂

          1. Mooi eiland inderdaad. Gave kartbaan daar op de helling van een berg. Leuke hoogte verschillen daardoor.

  42. Hellman: 41,3
    Koudegolf: nee
    Laagste temperatuur: -9,9
    Station: Leeuwarden

  43. Hellman 13 Koudegolf ja paar dagen Laagste temperaruur – 12 Station Heino

  46. Hellman 36,9
    Koude golf: ja (start rond oud en nieuw)
    Laagste temp-14,5
    Station Herwijnen

  49. Hellman; 23,0
    Koude golf: ja
    Laagste temp -13,4
    Station: winterswijk

  52. Hellman getal: 16
    Koude golf: Ja, minimale 🙂
    Laagste temp: -20.5
    Station: Lelystad

  57. Hellman: 15
    Koudegolf: nee
    Laagste temperatuur: – 7,8
    Locatie : Leeuwarden

    Tis niet optimistisch, maar daar ben ik vorige winter helaas ook ver mee gekomen

  63. Hoopvol en optimistisch als altijd:
    Hellmann: 41
    Koudegolf: nee
    Laagste temperatuur: –22.4° C, Twente.

    Ik ben realistisch gezien eerlijk gezegd bang voor (nog) minder (en hoop op (veel) meer..) maar dit is een moreel dingetje; net zoiets als in de voetbalpoule niet invullen dat Nederland wereldkampioen wordt 😉

    Die 41 is populair maar dit zat al vanaf begin af aan in mijn hoofd en daar wil ik dus niet vanaf wijken. Ik ga daarbij echter voor de bonusvraag (-22.4° C). Anders dan dat ik die 41 niet kan onderbouwen (behalve dat het een mooi priemgetal is) doe ik dat wel voor die laagste temperatuur. Het gaat wel weer eens gebeuren! Boven een vers en dik sneeuwdek onder de tegenwoordige omstandigheden met een schone lucht en dus in potentie veel (meer) uitstraling dan pak m beet in de jaren 80 van de vorige eeuw; de -20.7° C van Marknesse (4 maart 2005) is daarvan in zekere zin het bewijs.

  66. We krijgen wel een koudegolf, met totaal 90 hellmannetjes
    Koudste punt wordt Enschede, met -15

  72. Er kan geschaatst worden in twee perioden maar niet lang. Langdurig kwakkelen dus. Hellmann 86 punten. Koudegolf ja Koudst -20,6 in Eelde

  74. Hellmann: 48,1
    Koudegolf: ja
    Laagste temperatuur: –16,8° C, Eelde.
    Ben nog voorzichtig: hoop eigenlijk dat we de 100 doorbreken 😉

  75. Hellmann: 88,2
    Koudegolf: ja
    Laagste temperatuur: -15,6
    Locatie: Winterswijk

Comments are closed.