Snel naar

Aanhoudend historisch koud maar toch best aangenaam de komende dagen

Een goedemorgen vanuit Rotterdam! De zon gaat vast weer haar best doen vandaag. Ondanks de polaire luchtstroming actueel toch wel wat bewolking aanwezig. Meer nog dan op de foto zichtbaar is bestaat de sluierbewolking voor een groot deel uit het vocht van -opmerkelijk veel- vliegverkeer. Dat blijft lang aanwezig in de atmosfeer; de stroming is op hoogte niet pal noordelijk maar westnoordwestelijk dus wat vochtig. En zwak bovendien; het verwaait allemaal maar langzaam.

En meer dan op dit radarbeeld zichtbaar -aan het eind van de nachtelijke uurtjes is die wat lastig in beeld te vangen op de andere radarbeelden- is boven het noorden van ons land wat dikkere bewolking aanwezig die samenhangt met een (zwak) koufront. Door de dagelijkse gang én de invloed van hogedruk met bijbehorende dalende luchtbewegingen zal die waarschijnlijk voor een deel oplossen. Het maakt dat de nog altijd lage temperaturen minder voelbaar zijn. Cliché: in de zon en uit de wind is het best uit te houden zo merkten we ook de afgelopen dagen.

Toch zal het in de loop van de middag vanuit het noorden gevoelig (op de kaart de gevoelstemperaturen) frisser worden. De noord tot noordoostelijke wind trekt aan tot windkracht 4 en achter het zuidwaarts trekkende koufrontje daalt de temperatuur nog iets.

Wees echter waakzaam voor huidverbranding juist in deze tijd van het jaar wanneer er mogelijk nog wat melkflessen aanwezig zijn. Het is al eind april tenslotte; de zon vrij hoog aan de hemel en dus sterk. Zeker vandaag! De ozonlaag is (door de aanwezigheid van het hogedrukgebied in combinatie met een noordelijke stroming) relatief dun; de zonkracht dientengevolge relatief hoog. Uiteenlopend van (bij een onbewolkte hemel) 4.8 op de Wadden tot 6.0 in het zuiden van België. Waarom de ozon(kolom)dikte medio komende week zo oploopt (en de zonkracht dus lager zal zijn) zien we verderop in dit bericht!

Opnieuw kwam het afgelopen nacht trouwens tot vorst. Op 10 centimeter hoogte (met vergelijkbare waardes aan de planten en bloesems) lokaal zelfs weer matige vorst. Opnieuw auw voor de gewassen et cetera vermoedelijk. Ik ben daar benieuwd naar, iemand input?

Niet overal. Vooral de bewolking was de oorzaak van een niet al te extreme afkoeling. Verder valt het thermische effect van de Noordelijke Noordzee en de Waddenzee op: op de direct zuidelijk daarvan gelegen stations een straffe noordelijke wind die aanzienlijk hogere temperaturen teweeg bracht. Mogelijk treedt dit effect ook op pal aan de zuidzijde van het IJsselmeer maar daar geen (hoofd)stations. Overigens springt (zoals zo vaak) ook Wijk aan Zee er -negatief- uit. De verklaring is een gunstig gelegen (in de beschutting van een duinpan op droge zandgrond) station. Data van de windrichting in de afgelopen nacht is niet beschikbaar maar ik vermoed dat die zwak noordnoordoost was; uitdroging van de lucht speelt dan ook nog een rol.

In grote lijnen verandert er de komende dagen nog weinig tot niets hoewel de hogedruk zich langzaam een beetje terugtrekt naar het noordwesten. Spannend is wel enigszins komende woensdag. Gisteravond berekende het ECMWF model een klein maar venijnig lagedrukgebied dat noordwaarts zou trekken. Aan de voorzijde ervan onder invloed van een zuidwestelijke stroming op dinsdag en woensdag een kleine thermische opleving (tot 16 graden). Mede hierdoor lijkt het eerder door Frederic benoemde Scandilaag op enige afstand te blijven. Maar wordt de bovenstroming wel al weer noordelijk..

Met als gevolg: in de stromende regen op donderdag in het oosten nog maar een graad of 6. Deze plons zou één en ander namelijk met zich mee kunnen brengen. De onzekerheid in ontwikkeling en koers van het laag is echter vrij groot. Uitbijter in het EC model, afwezig in het GFS. Ik hou het wel even in de gaten.

Hoe dan ook een kleinschalig en tijdelijk verhaal; daarna lijkt de noordelijke stroming zich weer keurig te “herstellen”.. Waarmee ik naadloos kan aansluiten bij het bericht van Frederic: warmte zit nog niet in de betrouwbare verwachting. Pas helemaal op het eind van de 15-daagse verwachting lijkt er wat meer mogelijk. Kijken we straks nog naar met behulp van de nieuwe pluimen!

Waar staat april 2021 en waar komt die op uit? De negatieve afwijking ten opzichte van het langjarig gemiddelde (1991-2020) is enorm. We hebben (in De Bilt) in april “recht” op 5 warme dagen (20 graden of meer) en maar liefst 13 dagen van 15 graden of meer. En 4 vorstdagen. Actuele stand: 0-2-8. Mogelijk komen er nog één of twee van die 15+ dagen bij maar dat zal het zijn.

Het aantal vorstdagen dat er nog bijkomt is wat lastig in te schatten. Deels door de onzekerheid in de bewolking, deels doordat de minima (bij heldere hemel) actueel lager uitvallen dan door de modellen berekend. Vrij kansrijk echter dat de top 10 bereikt zal worden. Opvallend is dat ook 2003 en 2013 (gedeeld, met 9 vorstdagen) daar in terug te vinden zijn.

Vooral in de tweede decade vielen de minima laag uit; slechts in 1903 was het kouder! Overigens zal april als geheel ook “hoge” ogen gooien. Dat is wel een probleem voor met name de bloesems lijkt mij. In weerwil van het bericht van Weeronline “Zo schadelijk is het koude weer deze lente voor de natuur” (lees even door want wat een clickbait weer…!). Natuurlijk, grootschalig betekent dit niets. Vaker voorgekomen, en op de lange termijn zal alles zich best herstellen. En is het deels goed zelfs. Maar de optredende late vorst is uiteraard schadelijk voor de bloesems. En gaat mogelijk steeds vaker optreden door de schonere lucht van tegenwoordig en de uitdrogende bodem. Die drogere bodem komt niet zozeer door minder regen, wel door a. meer verdamping en b. onttrekking van vocht aan de bodem ten behoeve van juist die landbouw. Meer verdamping is het gevolg van a. opnieuw die schonere lucht (meer inkomende zonnestraling) en b. hogere (middag) temperaturen. Wat elkaar ook nog eens versterkt: minder vocht in de bodem draagt weer bij aan nog hogere temperaturen. De nachten worden daardoor in potentie nog kouder. En de warme periodes (die er ook zullen blijven) nóg warmer. Met gevolg dat de gewassen steeds alweer vroeger uitlopen; vooral daardoor de vorstschade!

Al met al zal april historisch koud de boeken in gaan. De afwijking ten opzichte van het huidige langjarige gemiddelde bedraagt zo’n 3.5 graden! De top 10 sinds 1901 lijkt buiten bereik maar daarmee dus wel de koudste sinds 1986. Wel is het aannemelijk dat het nog wat lager uit zal vallen dan de huidige geprognosticeerde 6.44 graden. Hoewel de onzekerheid in de verwachting door het nu kleiner wordende resterende deel snel afneemt is die nog wel enigszins aanwezig. Bij de laatste 3 (ECMWF) updates liep het van 6.35 via 6.40 naar de huidige 6.44. Ik weet overigens niet precies hoe en wanneer er geactualiseerd wordt. Maar los daarvan, ik gaf het al aan, is de trend dat vooral de minima wat lager uitvallen dan door (niet alleen het EC maar alle) modellen berekend. Oorzaken zouden kunnen zijn een drogere bodem en (ook schonere) lucht dan als huidige input in de modellen. In de maxima is dit effect actueel een stuk kleiner.

Nou, laten we het houden op 6.4 die ik ook afgelopen zondag al verwachtte (toen hier op weerstatistieken.nl nog 6.8 aangegeven werd). Daarmee zoals al opgemerkt in de reacties precies even koud als maart! Die nota bene ook al niet eens warm was. En véél kouder dan de laatste decade van februari, die met gemiddeld 9.5 graden record-warm was. Overigens verloopt daarmee het gehele jaar 201 voor zover bijna een graad kouder dan het langjarig gemiddelde en ruim 2.5 graden kouder dan vorig jaar. Maar ook hier nog maar eens onderstreept dat dit lang geleden is én dat het warmer geworden is: in de totale lijst vanaf 1901 slechts een plek om en nabij nummer 65.

Voor een substantieel warmer weertype zal het luchtdrukpatroon met hogedruk ten westen van ons drastisch moeten wijzigen, moet die naar centraal of Oost-Europa. Steeds weer blijkt echter dat de huidige (blokkade) bijzonder hardnekkig is. In de nieuwe ECMWF pluim is de (on)zekerheid nog eens wat duidelijker geworden. Zeg nooit nooit (want een pluim is maar een pluim) maar hierop afgaande zijn er slechts aan het eind (nog kleiner geworden) kansjes.

Opmerking bij de pluim: die plot slechts de 6-uurs prikwaarden; die van het KNMI: 6-12-18-0 UTC. Dus respectievelijk 8-14-20-02 uur NL-tijd. Onder heldere / zonnige omstandigheden impliceert dat dat zowel de minima als maxima in deze tijd van het jaar ruim gemist worden. Die hangen namelijk nauw samen met het omslagpunt in de stralingsbalans. Die negatief is tot (net na) zonsopkomst en rond deze tijd van het jaar positief is tot zo’n 3 à 4 uur nadat de zon het hoogste punt aan de hemel bereikt heeft, tussen 17 en 18u derhalve. Juist daarna is de positieve respectievelijk negatieve balans hoog. Wat dus een groot effect heeft: om 8 uur ligt de temperatuur onder voornoemde omstandigheden al eens stuk hoger, om 14h nog onder de max en om 20 uur juist alweer flink lager). De pluim van buienradar heeft ditzelfde “probleem”‘, hoe die van Weerplaza het doet ben ik niet zeker van; ga ik later vandaag of morgen nog eens naar kijken. De uitsplitsing in de kansverwachtingen (plaatje hierboven) van het KNMI is ieder geval helemaal goed; los van de fraaie grafische weergave inclusief mooie kleurenschaal geeft die wel de daadwerkelijke (berekende!) maxima en minima weer. Grijs is “normaal”, blauw en verder versus rood en verder.. See it youself! Warmte? Meer dan 20% op dag 15 vooruit kunnen we er niet van maken.

Inclusief de veronderstelde toe te passen correctie verwacht ik voor april nog twee tot drie vorstdagen. En in mei.. mogelijk nog eens al twee. Wat (na overigens 2020) meteen een top-10 notering zou opleveren. Het zou me niets verbazen!

Oh, bijna vergeten. Toetje!

Leo
Author: Leo

34 comments

    1. Haha, dank je wel Marcel 🙂 Tja soms (of vaak eigenlijk) duurt het maken van een bericht inclusief het inlezen in de kaarten, soms wat uitzoekwerk en ook het netjes verwoorden langer dan gepland en gehoopt en dan publiceer ik maar vast een deel.

  1. Wat een uiteenzetting weer. Lekker hoor.
    Grond hier in regio Breda is flink droog. Nu al. Die neerslag woensdag zou welkom zijn.

    Iemand gisteravond bij NOS weerbericht gezien? Die rookpluim van natuurbrand in Brecht, België. Kon het van hier zien. En is toch echt een heel stuk zuidelijker. Satellietbeeld was bizar.

    1. Veroorzaakt door de enige Belgische tank die ze hebben begreep ik 🤣🤣

      1. Normaal gesproken is er altijd een brandweerwagen van defensie bij maar die was in onderhoud….echter, dat had niets uitgemaakt, zie onderstaande passage uit artikel van De Morgen:

        “Maar zelfs als de brandweerwagen er was geweest, dan had er zich naar alle waarschijnlijkheid een ander probleem voorgedaan, stelt VRT NWS: de enige twee personeelsleden die bevoegd waren om met de bluswagen te werken, waren al zeker vijf jaar met pensioen.”

        🤣🤣🤣🤣

        1. Hahaha…. en naast “1 tank” dan waarschijnlijk ook maar 1 brandblusvoertuig?

  2. Was GFS00 alweer fris, de 06run welke nu binnenloopt doet er nog een schepje bovenop vwb de 1e decade.
    Lekker onder de loep genomen Leo, nice! Ja, de clickbait….. “50 jaar geleden……”
    Het jaar 1971 eindigde op de 47e plek met een gemiddelde van 8,1 C en in april was de max.temperatuur 22,9 C. Mag aannemen dat de bloei een stuk verder was dan nu het geval is.

    1. GFS05 koud hoorrrrr! Rond 4 en 5 mei wind uit NW/N en zelfs hagel denk ik niet uitgesloten. Koude bovenluchten (dichtbij).

      1. GFS06 ensemble is binnen en idd, let eens op de Hoofdrun en de Controle vanaf 4/5 mei, wat een koude bovenlucht

    2. Dank je wel Hans maar dat is niet wat ik bedoelde. Zo ver had en heb ik het niet bedacht. Ik doelde slechts op -zoals vaker de laatste tijd bij weeronline, weerplaza en weer.nl- het feit dat de conclusie 100% tegengesteld is aan de titel. Zeer irritant. Hoewel anderzijds, eigenlijk weet je dat je niet verder hoeft te lezen. Als er bijvoorbeeld staat “zo mooi wordt het..” betekent dat dus dat het kl.. weer wordt .. 😉
      Meer specifiek ging ik er verder wel blindelings vanuit dat ze daar (“50 jaar geleden”) gelijk in hebben; het is namelijk wel degelijk flink opgewarmd natuurlijk. Zeker de winter en het voorjaar, met april als uitschieter. Hoewel “Cherry-picken” op één jaar natuurlijk ook niet juist toch maar even doen: naar de letter hebben ze óók voor 1971 waarschijnlijk wel gelijk. De winters van 1969,1970 en 1971 waren koud (Helmannen resp. 96,141 en 100) en bezien over de periode 1 januari t/m 23 april staan zij op resp. de 26e, 15e en 40e plek in koudste vanaf 1901. 2021 daarentegen slechts op de 71e.. Los van dus de koude(re) voorgeschiedenis destijds was april 1971 uitgezonderd twee kortdurende thermische hoogstandjes als geheel ook koud. Alle reden dus om aan te nemen dat de bloei destijds vergelijkbaar of waarschijnlijk zelfs minder ver was.

      1. In antwoord op je reactie over de “Click-bait” Hans. Die is ineens echter spoorloos verdwenen?! Ook niet in de prullenbak of spam-map terug te vinden.

      2. Ik nam even letterlijk 50 jaar dus 1971. Opwarming in het geheel zal ik niet ontkennen maar er zitten altijd andere fases tussen. Nòg 1 jaar terug, 1968: op 29 maart werd het in Venlo 25,6 C en op 21 april in Venlo zelfs 32,2 C. Denk dat het toen zeker al in een vroeg stadium flink (uit)gebloeid is geweest.
        Benieuwd naar het vervolg, mei maar zeker de komende zomer(temperaturen) c.q. evt. hittegolven.

  3. Bij uitkomen (erg ver weg nog én onderin de pluim) dan sneeuwkansen voor de hogere delen:

  4. We slaan de lente gewoon over dit jaar. Vrij kaal nog alles buiten.

    Niets wil echt groeien.

    1. De bloesem komt traag op gang inderdaad. Maar de natuur kan een stootje hebben.

  5. Interessant te zien hoe de weerman van dienst van wetter.net. een beschouwing geeft over de ontwikkelingen tot 10 mei. Veel te koud voor deze periode, tot wel 6 graden onder normaal (GFS) . En inderdaad met sneeuwkansen op 6 mei voor de hoger gelegen delen. Nee, de winter strekt zich nog eens uit. Voorjaar hebben we dit jaar niet. Immers, op 1 juni begint de meteorologische zomer. Mogelijk tweede helft mei wat echt voorjaar, misschien wel zomers weer, niet eerder. En dat is best bijzonder te noemen. Nu ook weer erg onaangenaam buiten. Planten water gegeven want die moeten we niet vergeten. De violen van dit najaar doen het nog geweldig. De rozen blijven wel twee weken achter.

  6. Hier nog geen bloesem in de appelboom.

    Zodirect ff een janssenprikkie halen 🙂

    1. Vraag even naar de naam van de prikker. Misschien wel iemand met achternaam Winter. Dan krijg jij een winterprik. Top!

  7. We kunnen heel lang genieten van de bloesem, tulpen etc. én van de kou 😉
    GFS06 De Bilt. Alweer méér leden die de voorkeur hebben om onder de 15 C te blijven……..

  8. Gaat lekker met die statistieken zo. Misschien wel een recordlage lente temperatuur op komst. Normaal gesproken 9.5 graad,… Nu maart en april beide 6.4 en eerste week van mei waarschijnlijk knap koud. We gaan het zien

  9. Toch nog even over die click bait. Allereerst is het natuurlijk heel irritant dat de conclusie tegenovergesteld is aan de kop, maar ook inhoudelijk rammelt het nogal. “50 jaar geleden ging het altijd zo!” is waar het mis gaat. Dat doelt op de stand van de lente bijgehouden door (mede) bioloog Arnold van Vliet op de website Naturetoday die er alles aan doet om aan te tonen dat de natuur zich moet aanpassen aan een veranderend klimaat. Alleen dit jaar lag de natuur hartje winter al 4 weken voor en 18 april was de lentestand teruggebracht tot het gemiddelde van 50 jaar geleden en als dat zo doorgaat liggen we begin mei een week achter op het gemiddelde van 50 jaar geleden. Dat ging toen natuurlijk niet “altijd zo”. Ook een gemiddelde temperatuur in april lager dan 6,5 graad was toen echt laag. In de hele vorige eeuw kwam dat twaalf keer voor en er zat soms (36-56) wel bijna twintig jaar tussen. Kortom: als het een keertje te koud is dan moeten we het toch normaal vinden zodat de warme extremen straks nog beter uitkomen.

    1. Er is nu sowieso meer zonneschijn dan 50 jaar geleden. Dat komt, omdat we juist aan onze luchtvervuiling gewerkt hebben. En ja, het is nu warmer dan toen. Zonneschijn is ook één van de voorwaarde voor groei.

  10. En dan die droogte steeds; dat het niet bepaald nat is, dat viel mij zelfs in mijn eigen tuin op.
    Maar wat mij dan weer wel verbaasd is dat ik bij de ene akker de sproeiers aan zie staan, en op het perceel ernaast (en in het bos daar weer naast) uit de drainagebuis grondwater de sloot in zie stromen.
    Dat snap ik dus niet; als wij (denken te) weten dat het droger wordt/droog is, waarom lopen de drainagebuizen dan nog gewoon vrij door? Waarom blokken we dat niet met iets van een stuw ofzo?
    Hier in de polder echt op aardig wat plekken grondwater in de afwateringssloten zien lopen!

    1. Jonge gewassen hebben niets aan het grondwater. Die wortelen in het bovenste laagje aarde (+/- 10 tot 15cm) dat nu snel uitdroogt. Als de gewassen eenmaal flink wortels hebben dan kun je de sproeiers beter uitlaten. Maar nu moet het wel gaan groeien. Wat dat betreft is het afdekken van de grond met bv. houtsnippers goed voor zowel bodemstructuur als het tegengaan van verdamping.

  11. Wij hebben de stoute schoenen aangetrokken en zijn naar Oostenrijk Brixen im Thale vertrokken. Geen spijt van. Zitten tot woensdag in quarantaine en woensdag vrij testen en gelijk door naar Kaprun om toch nog wat ski meters te maken. Met het mooie weer hier is het geen straf om voor onze eigen caravan in quarantaine te zitten. Lekker uitrusten en genieten van het uitzicht.

    1. Groot gelijk, met houden aan regels kan er een hoop. Enjoy!

    2. Ach…. je had een goede reden toch? …….. jouw “Zweisitzhaus” moest immers sneeuwvrij worden gemaakt, ennuhhhhh….. sterkte met het scheppen vandaag
      😛

Comments are closed.