Snel naar

Koudegolf 2021 dag 4 (avondupdate) – dooi-aanval maandag nog niet geslaagd maar wat wordt de laagste temperatuur?

Avond update

Koud Hè? Aangenaam verrast toch hedenochtend. Rond zonsopkomst noteerde Hupsel -16.2 en Enschede -14.2 graden! Ondanks -min of meer bij toeval- goed in de verwachting van het Europese ECMWF model niet helemaal verwacht. Dat was namelijk een uitbijter ten opzichte van de andere modelberekeningen en bovendien bleven de benodigde opklaringen daarvoor lang uit. Toch ging het nog heel snel met name tussen 5 en 8 uur vanmorgen. Lokaal een kleine 6 graden daling in 3 uur tijd.

Voor we verder vooruit kijken wanneer de dooi-aanval (mogelijk) gaat plaatsvinden eerst genieten!!! Goed om te zien trouwens dat veel van onze lezers er kennelijk net zo over denken: naar aanleiding van de omslag in de laatste runs zouden we misschien kunnen verwachten dat ook de sfeer weer omslaat maar vrijwel niets daarvan. Terecht ook dus: ga hiervan genieten. Het is allemaal al zo mooi buiten. En er komt een prachtig (schaats)weekend aan! Zelf stuiter ik van de kaarten; wil namelijk héél graag dat ijs op, zo snel mogelijk. De Rotte en Rottemeren op bij voorkeur. Dat gaat goed komen hoop en denk ik. Over de exacte minima veel onzekerheid wel want de opklaringen laten zich erg moeilijk verwachten en derhalve wispelturig berekenen op het moment. Zie wat nu volgt als ruwe indicatie, gemiddeld over Nederland. Ik kies met overtuiging voor het ECMWF model omdat die a. de uitstraling (toch nog) het beste te pakken heeft en b. de hoge resolutie (ten opzichte van bijvoorbeeld het Amerikaanse GFS model) mooi meewerkt. De nacht naar morgen hierboven. Meteen al: afwachten waar en hoe lang het opklaart en de wind wegvalt. Maar al met al daar waar nu al (zwart) ijs ligt goed voor een aangroei van zo’n 2 tot 3, misschien zelfs wel 4 centimeter.

Donderdag doen we dat dunnetjes over!

Vrijdag is in de avondruns de klapper. Tot -19 in Overijssel.

Maar zaterdag doet er niet veel voor onder! In Duitsland nog een stukje (..) kouder; Wetteronline rept over -25. Zoals gezegd: het springt nogal wat. En valt overigens allemaal nét niet helemaal goed. Nooit 100% onbewolkt en het sneeuwdek wordt ouder. Desondanks zijn lagere minima dan wat actueel berekend wordt goed mogelijk en zelfs enigszins waarschijnlijk. Enerzijds omdat ik denk dat het wél een keertje goed zal vallen met de opklaringen en anderzijds omdat (zelfs) het EC model de uitstraling en dus de minima onderschat.

Vanmorgen in de berekening was er toch een beetje zo één: -21 in de nacht naar zaterdag. Zoals ik al opmerkte: deels is het uitkomen zoals afgelopen nacht toeval. De modellen doen maar wat en lijken in de basis veel op elkaar. Anderzijds zijn er zoveel complexe parameters dat het ene het andere weg kan strepen of compenseren. Zo afgelopen nacht: de opklaringen bleven langer weg dan (in het EC-model) verwacht maar eenmaal aanwezig koelde het harder af dan verwacht. Ook de dikte van het sneeuwdek waar het model mee rekent is bijvoorbeeld een cruciale parameter. Ik zie wel dat dat aangepast is nu naar redelijk conform de werkelijkheid. Overigens: de 6 graden daling in 3 uur tijd kunnen we niet zomaar doorrekenen naar een volledig heldere nacht. Alles heeft dat te maken met een (redelijk complexe) stralingsbalans. Doorgaans goed zichtbaar als de condities gunstig zijn: in de eerste uren dat de warmte goed kan uitstralen gaat het het hardst om daarna meestal af te vlakken.

Al met al de hamvraag -westrijdje!- : wat wordt de laagste temperatuur tijdens deze koudegolf? We doen hem in tweeën vanwege het officiële karakter van het landelijke hoofdstation. Deel 1: wat wordt de laagste temperatuur in De Bilt? Deel 2: wat wordt de laagste temperatuur op één van de geautomatiseerde (hoofd) stations die op bovenstaande kaart (hier alle stations aanklikbaar) staan aangegeven? Plaats erbij aangeven mag maar hoeft niet. Lijst ervan heb ik niet bij de hand; zal nog even kijken straks. Of heeft iemand anders die? Zelf ga ik voor -15.1 respectievelijk -23.1 graden. De koudegolf eindigt op het moment dat de temperatuur in De Bilt weer boven nul uitkomt. Nota bene. Helemaal zeker of die officiële koudegolf er komt is het nog niet.. Daarvoor moet het in (in een aaneengesloten periode van minimaal 5 ijsdagen = maxima onder 0) minimaal 3 keer streng vriezen in De Bilt. Zie dan bovenstaande kaarten: met 2 keer net -10 (en 2 keer flink kouder) is dat toch wel wat spannend.

De ensembles én de meeste laatste runs wijzen één kant op: de winter zou aanstaande maandag wel eens heel goed kunnen gaan verdwijnen. Zeker is het toch nog allerminst. Redelijk ver weg en veel spreiding = onzekerheid. En los daarvan: een dooi-aanval slaagt soms niet zomaar als er echt flinke kou aanwezig is. Het GFS lijkt daartoe al een voorzetje te geven vanavond: ondanks dat de scherpe kantjes er vanaf zondag langzaam maar zeker afgaan is het pas volgende week vrijdag gedaan in de huidige hoofdberekening. Want donderdag nog oké: weliswaar de temperatuur dan rond of net iets boven nul maar nog stevig negatieve dauwpunten. Schaatsdag alsnog!

Als ik naar de temperaturen op het 850-hPa-vlak kijk lijkt het toch wel vrij zeker dat maandag de echt winterse constellatie verdreven wordt. Maar aan de grond misschien nog niet direct dus. Sterker: het ensemble (hierboven, regio midden) laat dat mooi zien.

Het ECMWF laat wél al vanaf aanstaande maandag stevige plustemperaturen inclusief regen zien. Benieuwd naar het ensemble. Sowieso want ik wil een nieuwe ijspluim. Eerst en vooral dat. Schaatsen!!! Die pluim(en) zo meteen, inclusief nog wat toelichting over die ijsdikte!

De nieuwe EC-pluim voor midden-Nederland. Zoals terecht al in de reacties wordt opgemerkt: vanaf maandag ietsiepietsie kouder dan vanmorgen wel weer. Meeste leden gaan nog wel voor verzachting maar toch. Veel spreiding en dus wisselende kansen. Gaan we wel zien.

De ijspluim voor het midden. Wat een verschil met gisteren trouwens. Maar goed alsnog! De actuele 4 centimeter trek ik wel een beetje in twijfel. En is zeker voor de wat grotere wateren niet correct. Deels logisch trouwens: dit geldt voor stilstaand water van 2 meter diep (de grote plassen vallen daar overigens vaak wel onder). De geprojecteerde aangroei -bij eenmaal gevormd ijs- is in ieder geval wel vrij betrouwbaar naar mijn inzichten. Er blijft dus sowieso genoeg over. Zaterdag minimaal 8 centimeter derhalve: sterk genoeg voor grote groepen. Of anders doe-het-zelf: vanaf het moment dat er een (zwart) vloertje ligt komt er vanaf nu tot en met zondag per dag 2 tot 3, lokaal 4 centimeter bij. Verder zien we uiteraard de enorme onzekerheid vanaf maandag. Maar ook dat het tot en met zondag 100% zeker is!

Het beeld voor noord-Nederland ziet er in contrast met de afgelopen dagen nu ook fraai uit!

Toegift! Actueel gaat het lokaal al heel hard! Beetje egoïstisch misschien maar wat mij betreft mag het behalve in De Bilt ook in regio Rotterdam nog wel wat rapper gaan. Net als gisteren blijft het midden en westen (ondanks de nu heldere hemel) wat achter, ik weet niet precies waarom.

Wellicht speelt de wind toch een rol. Het cruciale omslagpunt ligt meest ergens tussen windkracht 2 en 3. Vanaf die snelheid wordt de lucht gemengd met warmere lucht op enkele honderden meters hoogte. Spannende tijden!

Leo
Author: Leo

101 comments

  2. Iemand info / update over de Rotte en Rottemeren trouwens? Ben zelf niet in de gelegenheid geweest nog. Ligt het al dicht??

    1. Jaa helemaal dicht! Reageerde ik vanmorgen in het oude bericht nog, via @JolandaBakker op twitter wat mooie plaatjes. Ziet er hoopgevend uit, zie je daar komend weekend 😜

  3. Leo, kun je nog eens uitleggen hoe het nu zit met die temp aan de grond? Veluwe zojuist -2 aan de grond ooghoogte -7. Gilze-Rijen, om de hoek, -8 aan de grond en -7 ooghoogte. Op beide locaties ligt minimaal 10 cm sneeuw.. en zo zijn er meer opvallende verschillen. En wat heeft dit van invloed op ijs aangroei?

    1. Moeilijk exact te zeggen zo; ik zou graag webcams willen zien van alle stations. En enerzijds m.i. wat onaannemelijk omdat je zou verwachten dat het KNMI de zaakjes wat beter op orde zou moeten hebben. Maar theoretisch is er toch maar één verklaring: de sneeuw. Instrumenten die (deels) bedekt zijn met sneeuw worden daardoor zeer goed geïsoleerd en zullen daardoor veel minder afkoelen. NB dat is een goede tip voor de vorstgevoelige plantjes. De verschillen die je aangeeft kunnen vervolgens twee oorzaken hebben: het instrument is al dan niet schoon (sneeuwvrij) gemaakt óf de sneeuw is al dan niet verwaaid.

  4. De Bilt -16,3 C
    -23,8 C Hupsel of omgeving
    Goed werk Leo. Idd eerst maar genieten, wens vooral de schaatsliefhebbers veel plezier!

  5. Mooie update. Ik denk dat het wel mee zal vallen met de dooi. Doorzettend? Warm water ? Ik geloof er niet in.
    Hier mijn verwachting: De Bilt 18.2. Twente 24.1. Onder nul allebei.

  6. Bedankt voor de update Leo, hopelijk blijven we toch nog wat langer in de kou. Eerst maar eens genieten van de komende dagen! Mijn voorspelling: -17.6C in de Bilt, totale laagste temperatuur: -23,4C.

  10. Lekker bericht. En laten we positief blijven over de winterkansen na komend weekend.

    Mijn inzet:
    De Bilt -15,5
    Twente -19.9

  12. Loopt wat bewolking binnen en zie in mijn tuinthermometer de temp ook gelijk wat oplopen. -5,2 in mijn tuin nabij Den Bosch, terwijl dat volgens de officiële cijfers rond de -7 zou moeten zitten. Urban Heat lijkt me.

  13. De Bilt min 14.7 Twente min 21.9 zeg maar wat wel genieten van deze site

    1. Actueel volgens mij flink tegenvallende vorst. Met moeite de -10 op de kaarten.

      1. Ja balen… wass heeft toch de bewolking roet int eten gegooid..?? Alleen het uiterste oosten heeft eventjes de -10 aangetikt volgens mij

  17. KNMI verwacht op maandag de dooi met 75% kans. Gfs00 geeft verlenging van lichte tot matige vorst. Duimen voor de Yanks.

  19. GFs hoofdrun laat na een afzwakking van de vorst en wrs lichte dooi (begin volgende week) de vorst in de loop van volgende week weer verscherpen en laat het winterse weer doorgaan tot het gaatje… Het warmere weer ligt wel op de loer…

  20. Goedemorgen, vannacht is de vorst toch een beetje tegenvallen, ook weer veel sneeuwbuien in Noord Holland en op de wadden.
    Vannacht en vooral over/morgennacht moet het echt gaan gebeuren mbt de kou!
    Ik denk dat de Bilt max -11 gaat halen en koudste temps -19.1

  21. Hier in Wijchen viel de vorst wel mee. Min temperatuur op 1.60m was -9.6, loopt nu alweer op en zit op -7.9

  22. Wat een spannende Houdini-act, lijkt te gaan lukken maar nog niet 100% zeker.
    GFS00 toch weer minder slecht op termijn. Had de Controle run het gisteren goed gezien dan? Nu de oper en controle die de wind in de ZO hoek houden. Weliswaar nog niet erg koud maar iig een mooi ScandiHoog en wanneer de randdepressies zich (nog eerder) kunnen loskoppelen van de lang rondtollende moederdepressie op de oceaan, en deze randdepressies ZOwaarts trekken richting de Middelandse Zee is er weer een mooi trekpaard én kan het ScandiHoog niet zakken: blijven we in de koude lucht.

    1. Er moet nog eea gesleuteld worden maar er zijn nog mogelijkheden voor doorzetten van de winter evt. na een lichte dooi(aanval).

  23. Even een update voor wat de dooi-aanval betreft. Zoals in het bericht van gisteren gezegd is er een reële dreiging dat het Scandihoog begin volgende week naar het zuiden kan gaan wegzakken. Om dit te vermijden moet er zuidelijk van het hoog een nieuwe lagedrukkern komen te liggen.
    Wat dat betreft zijn er 2 opties: Ofwel komt dat laag van over de oceaan, maar daar ziet het niet naar uit dat dat gaat gebeuren. Ofwel komt dat laag van over Oekraine dat het Scandihoog door kou-advectie als het ware onder zich door trekt. Dat laatste is wel een mogelijkheid, maar daar zijn mitsen en maren aan verbonden dat dat ook effectief gaat gebeuren. Er hoeft niet veel te gebeuren of dat laag is ribbedebie naar het oosten. GFS berekent dit scenario wel in zijn ochtendrun vandaag.

    1. Na die ontwikkeling blijven beide modellen wel met aanhoudende kansen op hogedruk in onze omgeving komen, alleen is dat bij EC vervangen door een warmere variant die ons wat vroege lente kan geven:

      1. Frederic, kun je uitleggen wat een warm hogedrukgebied is? Heeft dat met de positie te maken?

        1. Dat is een hogedrukgebied dat een heel stuk meer gevoed is / ontstaan is door warme zuidelijke lucht, warmte-advectie. Op zich zijn die stabieler, maar leiden ze tegenwoordig ook aan de grond meer tot zachter weer (door combinatie van de meer propere lucht van tegenwoordig, de aanwezigheid van meer broeikasgassen en de uitstraling van warmte naar onder toe), tenzij er aan de grond een inversie ontstaat. Een koude plaklaag met daarin dan mist en veel lage bewolking.

      2. Het blijft toch een lastig verhaal als er in de Verenigde Staten tegelijk een koude uitbraak is.
        Ik kan me bijvoorbeeld goed voorstellen dat een ijskoud VS en een warme Atlantische Oceaan door het grote temperatuur verschil een diep lagedruk gebied bouwt op de Oceaan die dan op de straalstroom van West naar Oost (Europa) getransporteerd wordt. Zoals in je 2e plaatje.
        Zit hier logica in?

        1. laten we hopen dat er geen diep lagedrukgebied ontstaat dat door een sterke straalstroom naar ons gestuurd wordt, want dan spreken we meteen over wolken, regen en wind. En niet over winterweer of vroeg lenteweer.
          Gelukkig is de straalstroom al een hele winter relatief zwak gebleken dit seizoen, dus daar vrees ik nu wel niet voor.

    2. Bij GFS zie jij dat ook op termijn niet gebeuren Frederic, dat een randdepressie naar ZO trekt?

      1. Op termijn (zoals op de kaart die je hebt gepost) kan dat zeker wel Hans. Maar dan zitten we al 2 stappen verder. Eerst zien wat dat Scandihoog gaat doen. Want als dat weg zakt, dan is er helemaal geen issue meer dat dat laag van over de oceaan richting Z-Europa opschuift.

          1. Hahaha…. die ” 2 stappen”… die RUSSISCHE BEER maakt hele grote stappen 🙂

          2. Yes. De beer vecht terug. Nu nog een polar low dat af komt zakken…bak sneeuw en door met de winter.

            #dagdromen

  25. Afgelopen nacht boven bij mij op het dak -4.3 gemeten. Nog niet echt koud geweest hier in Purmerend 🙁 Dit jaar nog niet kouder dan – 5 geweest.
    Hopelijk gaan we nog naar de dubbele cijfers deze week….. Wel negatief natuurlijk. 🙂

  26. Komende nacht zal het in Friesland waarschijnlijk wéér tegenvallen met de vorst… en daarmee is die E-discussie wel weer even on-hold gezet…
    In het midden van Nederland dan wel min 10 en lager… wellicht een record qua min temp (vooralsnog -12,2) geloof ik…

  27. Ik schreef al eerder over de sneeuwbuien over de Wadden. Nu trekken ze ook een beetje het land op in het uiterste noorden en een verdwaalde vlok elders zoals vanmorgen hier in Zutphen. De kansen op dooi volgende week lijken mij beperkt, alleen zuiden en België de klos? Maar de diepvriestemperaturen die wij dachten te gaan zien, gaan er niet komen. Hoewel tussen -15 en – 20 ergens lijkt mogelijk. Maar op grote schaal, nee. De kou is nu uitgezakt naar midden en Zuid Duitsland. Hier wil de zon een poging wagen na een sombere morgen. Maar het blijft mooi buiten. Zojuist toch maar even de houtvoorraad sneeuwvrij gemaakt. Kunnen we weer verder stoken.

  28. Oude rijn ligt er prachtig bij. Dat gaat wel lukken denk ik dit weekend. Alleen moet dan Rijkswaterstaat niet meer varen. Deden ze gisteren schijnbaar wel. Naja daar is niets meer van te zien en het ijs is als een spiegel.

    1. zojuist hier in Katwijk op de Oude Rijn wel een zandboot die alles kapot heeft gevaren…ik kan wel janken…

        1. Ja en vanaf de 3e brug richting dorp ook.
          Ik gok op schaatsen bij het rode dorp

  32. GFS blijft consistent met kou en EC lijkt dus wat om te buigen. GFS wint weer?

  33. GFS 06u is toch wel weer heel bijzonder!
    Na het weekend ligt dooi op de loer en gaan de scherpe randjes zeker van de kou af. Hier en daar komen de T2M zelfs boven nul.
    Maar de Td blijven de hele run onder nul. Dan wordt het ijs dus niet aangevreten. De zon laat de sneeuw wel smelten.
    ’s -nachts sowieso geen enkel probleem in deze run want dan gewoon vorst over de hele periode tot 25-02.
    Richting de meteofictie ook weer wat verscherping van de kou. Aan het einde van de run zelfs weer wat sneeuw.

    1. Een beetje boven nul overdag is niet slecht voor het (fondant) ijs. Als de toplaag lichtjes dooit overdag en in de nacht weer bevriest, wordt het veel mooier ijs dan het nu is. Hier dan.

  35. Hier op zeilplas Het Bovenwater is het ijs al dik genoeg voor de eerste ijszeiler!

  37. Zeer interessante beschouwing gezien van Kai Zorn, Duitse meteoroloog, voor de rest van februari. Herstel Hogedruk en voortzettende kou.
    Maar, nu komt het, de vooruitzichten voor maart zijn ook winters. Hogedruk boven Scandinavië en lagedruk in ZO, aanvoer op hoogte van koude luchten. En zijn verwachting is dat deze tendens zich voortzet in april. Bron: berekeningen GFS. Tot diep in het voorjaar winterse verrassingen zou stelt hij. Kijken op You tube.

      1. @ronaldo is vandaag
        Dwarsgracht is een dorpje naast giethoorn. Eigenlijk mooier als giethoorn, maar het massatoerisme gaat allemaal naar Giethoorn toe. Op de beltewiede word ook geschaatst langs de kanten 8cm naar het midden een cm of 3. De stadsgracht van Zwolle ligt ook al 2 dagen helemaal dicht. Met een beetje geluk kunnen we vrijdag a Zaterdag rondje Zwolle schaatsen, laatste x was 2012

  39. @Ronaldo. Mijn dochters hebben gisteren al geschaatst in het groengebied Purmerland en nu, as we speak, de eerste kids op de schaats aan de Helenabaai 😀

    1. Hé top Wouter.
      Mijn buurman gisteren bij ons ook op het ijs. Ik waag me er nog ff niet op. Misschien vanavond proberen.
      Maar als ik er op kan dan kan de hele Weidevenne er op 😉

  40. Mooie plaatjes allemaal, dank voor het delen. Ik kan (mede)delen dat GFS06 ensemble er toch weer véél beter uitziet voor een stevig doorzettende winter. Na een paar zachte runs met de lente in het vizier gaat het weer de koudere variant opzoeken en lijkt het erop dat we een steenkoude februari gaan beleven

    1. Met deze pluim zit bijna heel februari straks onder nul. IJstijd op punt van beginnen?

      Ik zat me vorige week nog af te vragen naar aanleiding van wat volgens mij Frederic al eens vertelde of het zo kan zijn dat de heersende drukverdeling met diverse gordels wel eens om zeep kunnen worden geholpen en dat dat de trigger is voor een ijstijd.

      Als de drukgordels door stijging van temperaturen steeds verder noordelijk oprukken komen ze in de knel. Als dat lang genoeg doorgaat…..je kunt niet oneindig noordelijk opschuiven. Een beetje een ballon die klem komt ze zitten. Uiteindelijk klapt die en vliegt de inhoud alle kanten op. Kan dit principe ertoe leiden dat bv. de poolwervel bij genoeg noordelijke opschuiving jaarlijks om zeep wordt geholpen/erg zwak wordt en dat je daarmee dus elke winter koude uitvallen krijgt richting het zuiden. Daarmee worden vooral in Scandinavie, Rusland en Noord Amerika e.d. de winters langer en kouder met meer sneeuw, opbouw ijsplateaus e.d. en daardoor schuift kou zuidwaarts. De zomers kunnen dat niet meer wegsmelten en je rolt richting ijstijd.

      Of is dit de wens die de vader van de gedachte is?

    2. Kijk! dat zijn de berichten hans👍 Begint er weer op te lijken☺️

  43. GFS 12 lijkt op exact dezelfde tour als zn voorganger van vanochtend, ziet er prima uit volgende week met enkele graadjes dooi overdags. Nu gaat de run het meteofictie gebied in….

      1. Ik kijk richting westen op mn thuiswerkplek. Daar gewoon zonnig en ineens sneeuwvlokken die dwarrelen. Kijk aan achterkant van het huis: donkere lucht. Aparte gewaarwording. Maar leuke verrassing.

  44. Op weer.nl een leuk artikel https://www.weer.nl/nieuws/2021/overleeft-de-vorst-het-weekend

    Deze tekst vond ik wel appart: Wie van de twee gaat nu gelijk krijgen? Het zal moeten blijken. Opvallend is wel dat het Europese model in zijn berekening voor de komende 6 weken, zoals die gisteren beschikbaar kwam, ook voor volgende week een drukpatroon laat zien dat een aanhouden van de kou met nog een week zeker mogelijk maakt. In die zin spreekt het zijn eigen dagelijkse weermachine dus een beetje tegen. We blijven het volgen maar genieten intussen ook van wat er nu echt is: prachtig winterweer.

  45. Zie ik nu sneeuwbuien op de sneeuwradar. Gaat er nog iets uit de lucht vallen sevens 🙂

  46. Vanmiddag heerlijk kunnen genieten van een besneeuwde Holterberg op retro langlauflatten. Echt genieten in optima forma!

  51. Sneeuwgebied activeert boven IJsselmeer/Markermeer. Trekrichting Breda. Kom maar op. ❄❄❄

    1. Lake snowboard effect. Benieuwd of we vannacht in het oosten nog een verrassing krijgen. Zag er in de late namiddag wel naar uit. Helder en snel zakkende temperaturen. Maar nu toch weer war bewolking. Ik zie de diepvries er aan komen. En de modellen gaan lekker voor aanhoudend winterweer.

    2. Lijkt ook in t verlengde van een deel van de grote rivieren te zijn; river effect snow? Die staan hoog dus één groot meer zou je kunnen zeggen dat staat te dampen.

    3. Is je gegund Mark. Meer sneeuw is leuk maar extra cm ijs is nooog leuker. Dus prima dat deze sneeuw den Bosch overslaat 😉

  52. Het sneeuwt hier aardig door… niet bepaald goed voor de ijsaangroei.. grote vlokken. Wel een mooi gezicht..

  56. Wederom veel bewolking en zelfs sneeuw, zo gaat het niet echt opschieten met dat ijs.
    Op de webcam van de Loosdrechtse plassen lijkt het er op dat er nu ook sneeuw op het ijs ligt….. 🙁

Comments are closed.