Snel naar

Laagste temperatuur van dit seizoen viel op 3 april (maar telt dus niet) , schaatsen op natuurijs en nog een analyse van de sneeuw

Extreem weer, Lage Landen

Voordat we langzaamaan zullen gaan omschakelen naar het zomer(vakantie)seizoen vandaag een analyse van de huidige winterse periode. We bevinden ons nog steeds in ijskoude lucht! Op het 850-hPa vlak (1400 meter hoogte) ligt de temperatuur actueel zo rond de -9 graden; in het hoogseizoen is dat doorgaans voldoende voor sneeuw- en ijspret in optima forma. Nu is de bodem natuurlijk te ver opgewarmd en bovendien de kracht van de zon al veel te sterk. Het maakte wel dat -ondanks de afwezigheid van een sneeuwdek- vanmorgen dé laagste temperatuur (let wel: op 10 cm boven de grond) van het winterhalfjaar geregistreerd werd. De -10.8 graden in Hupsel verbrak de -10.4 in Volkel van 7 maart jongstleden. Goed voor de 15e plaats “ooit” en slechts een kleine 2 graden verwijderd van het record voor april.

Hoewel, toch! Dank je wel Hans voor het aangeven in de reacties! Volgens het artikel eerder voorgekomen in april slechts in de 17e eeuw en in 2013. Dat waag ik te betwijfelen maar bijzonder is het!

Op de officiële waarnemingshoogte zagen we deze minima. Oef, het zal piepen en kraken zijn voor de bloesems en planten. Geen absolute april-records (laagste ooit is -9.4 maar slechts een graadje buiten de top 10), wel datumrecord. Hier geen seizoensrecord ook; de laagste temperatuur op waarnemingshoogte werd op 26 december (Nieuw Beerta, -8.7 graden) genoteerd. Overigens vallen deze huidige cijfers buiten de registers van het winterseizoen! Je kan er op verschillende manieren naar kijken; er zijn verschillende definities. Uiteraard kennen we de astronomische en meteorologische winter. Voor andere berekeningen zoals het Hellmann-getal, tellen ook november en maart mee. Hoe dan ook valt april daarbuiten. Wat mij betreft (arbitrair) zou je het winterseizoen of halfjaar kunnen definiëren als de periode 1 november tot en met 30 april. Hellmannetjes werden voor zover ze dus al mee mochten tellen overigens (net) niet meer gescoord; zowel op 31 maart als 1 april lagen de laagste etmaalgemiddeldes zo rond de +1 graad. Voor wat betreft de winnaars van onze Hellmann-wedstrijd (Maurice Secreve, met NB brutaalweg de laagste inzending van allemaal 😉 ) en Lotte met de best voorspelde Tmin) : begin komende week volgt het winteroverzicht en zullen jullie nog uitgebreid in het zonnetje worden gezet!

Net onder de Nederlandse (Brabantse) grens kwam het in Arendonk tot -7 graden. Waar nog wél een sneeuwdek aanwezig is werd het nog heel veel kouder. In de oostkantons ligt een fraai dek van 10 tot 15 centimeter en is de sleepiste in Wanne zelfs geopend lees ik. Daar, op zowat het hoogste stukje België (Mürringen, op ruim 600 meter), kwam het op waarnemingshoogte tot -13.3 graden. Daarmee, uitgezonderd Lapland (daar tot -20) en de toppen op de Alpenhoofdkam, het koudst van Europa!

Als sneeuw voor de zon in de meest letterlijke zin. Ik was ondanks dat het te verwachten was toch nog verbaasd hoe vrijdagmiddag in krap twee uurtjes tijd alle sneeuw verdween. Ondanks ook de vrij lage dauwpunten (zo rond de -2 graden). Maar opnieuw: de aanwezige (bodem) warmte en vooral de sterke (zelfs indirecte) zonnestraling. Behalve het nieuwe sneeuwdek van 5 cm rondom Vaals op 2 april (daar sneeuwde het in de nacht naar zaterdag nog flink) springen de regionale verschillen eruit. Bedenk daarbij dat de meeste metingen (stations) zich boven het gras zullen bevinden, waar het uiteraard makkelijker bleef liggen dan op kale grond en zeker bestrating en bovendien dat de lokale verschillen nog groter zullen zijn dan de kleurenschaal op de kaart doet vermoeden; de blinde interpolatie die wordt toegepast is in dit soort situaties volledig verkeerd en onterecht. Het meest omvangrijke gesloten sneeuwdek op de Veluwe. Niet alleen de hoogte is daarvan de oorzaak. Juist daar viel ook de meeste neerslag; kennelijk enige stuwing. En verder delen van Friesland en het Hollandse duingebied.

Ik kan het niet helemaal visueel maken door het tijdsbestek van de kaartjes (dit gecorrigeerde radarbeeld geeft -ook- de neerslag aan tussen 10 uur (31 maart) en 10 uur (1 april) aan maar er valt in combinatie met de andere kaarten en het beeld van de live radar beelden van de nacht naar vrijdag uit op te maken dat op het moment dat de neerslag in de meest vaste vorm viel én het koud genoeg was geworden om te accumuleren de meest intense neerslag via Friesland en de kop van Noord-Holland over de Noordzee trok. Waarmee de (uiteindelijke) berekening van het GFS-model er daar (deze keer) het beste mee opzat. Ook Texel pakte er overigens veel van mee maar onder invloed van de harde noordoostenwind over de warme Waddenzee bleef de sneeuw daar (en in de kop van Noord-Holland) volledig nat. Al met al: hoewel een mooi spektakel toch weer een lichte tegenvaller ten opzichte van de modelberekeningen. Niet eens zo zeer voor wat betreft het blijven liggen van de sneeuw op zich want dat wisten we min of meer maar vooral de tegenvallende neerslagtotalen en de instroom van warmere lucht uit de warme sector ten oosten van ons. Het geeft maar weer eens aan hoe complex en kritisch sneeuw(verwachting) is. Desondanks zie ik wel een opmerkelijke trend: het valt vrijwel altijd wat tegen; dat lijkt welhaast een systematische fout van de modellen. Toch is ook dat weer complex en te kort door de bocht; de oorzaken zijn te divers om er duidelijk een vinger op te kunnen leggen. Blijven we volgen!

Ter complementering deze nog even: bijzonder lage maximale op 1 april. De 1.8 graden in Maastricht maakt de (landelijk!) koudste april-dag sinds 1986 en valt net buiten de top 10 “ooit” (sinds 1901).

Tot slot vandaag een -korte- vooruitblik. Kort, want de onzekerheid is groot en dus is het dan niet zo zinvol er heel breed over uit te wijden. Vrij zeker lijkt wel dat we in ieder geval tot en met volgend weekend in een koude luchtsoort zullen blijven verkeren. Met als onzeker maar opmerkelijk detail dat zowel het GFS- als ECMWF-model al enige dagen met opnieuw sneeuwval komen; tegen of in het volgend weekend. Zo ook de huidige berekeningen weer; zie hierboven beide modellen. Gezien de pluim / het ensemble en uiteraard de periode een vrij kleine kans toch en los daarvan een -zeker in het EC- wat enthousiaste berekening met kennelijk héél veel neerslagafkoeling. De omstandigheden zullen sowieso minder “gunstig” zijn dan de afgelopen periode; hogere (bovenlucht) temperaturen en op vrij zeker slechts natte sneeuw als het er al van komt dus. Maar aanhoudend koud dus.

Merk hier op hoe (in rood) de operationele run op vrijdag door de sneeuwval naar beneden duikt maar buiten de rest van het ensemble valt. Zo net na het weekend neemt de spreiding en dus de onzekerheid fors toe!

Omdat de neerslagpluim een niet eenvoudig te duiden wirwar aan lijntjes geeft voor deze keer maar eens zo samengevat. De zwarte lijn geeft het midden van het ensemble weer; de banden daaromheen wat binnen de 50 respectievelijk 90% van de ensembleleden valt. Het KNMI benoemt de gehele 15-daagse met (aanhoudend) zeer wisselvallig. Wat mijn perceptie betreft altijd een per definitie wat gevaarlijke en overdreven uitspraak. Los van dat we nog altijd níet nauwkeurig 15 dagen ver vooruit kunnen kijken (in extremis: morgen kan het weer anders zijn) zullen er best aardige momenten tussen zitten, zo valt het vandaag vooralsnog ook nog best mee. Fijne zondag!

Leo
Author: Leo

30 comments

  1. Bedankt voor het mooie bericht Leo. Je bent een echte ijsmeester. Oog voor de details.
    De verwachtingen voor komend weekend even goed in de gaten houden maar. Op zich is een winterse afsluiting voordat we overgaan naar het echte voorjaar nog best leuk. Mits niet teveel slapeloze nachten voor de fruittelers. Daarover gesproken: ik heb nog geen berichten van schade e.d. voorbij zien komen overigens. Hopelijk is dat goed nieuws.

  2. En zo blijft het “weer” interessant! April kan misschien weleens een 4-seizoenenmaand gaan worden.

  3. @Leo; bedankt voor de uitgebreide uiteenzetting! Altijd een feest om te lezen.
    Vandaag reed ik naar Apeldoorn en aan de rand van het bos (één van de vele bossen rond A.) lagen nog sneeuwresten; daar had ik vrijdag tòch even naartoe gemoeten….
    Maar wat een koude vooruitzichten; ook voor het paasweekeinde…dan gaan wij weg met onze (vorig voorjaar gekochte) caravan. Voor zo’n eerste weekeinde niet zo erg om ‘blij’ te zijn met de vloerverwarming i.c.m. het bekende blaassysteem. Maar hopelijk in de meivakantie en met hemelvaart-pinksteren wat meer kans op buiten-koffie misschien zelfs borrelen?

    1. Pasen is nog ver en hemelvaart/pinksteren nog veel verder. Benieuwd wat we dan gaan krijgen. Uitgestelde ‘winter’kou?

  4. Pff wat een neerslag totalen gisteren en vandaag. Ik kom op 30 mm al. En het regen nu weer stevig. Ik loop al 73 jaar mee waarvan 63 jaar zeer belangstellend voor het weer. Ik heb altijd gezegd dat de natuur zelf regelt en bepaalt. Droge maart wordt gecompenseerd door een te natte april. En de opwarming, nu volgens de laatste rapporten dramatisch al 1.5 graden over de verwachtingen. Ik voorzie op korte termijn een correctie door te koude jaren. En de hete zomers van een paar jaar terug waren het kantelpunt. Of is dit alleen wishfull thinking?

    1. De droogtemonitor is pas gestart op 1 april, de maanden maart en februari worden dus niet meegenomen in het overzicht. Je ziet een klein zwart lijntje aan het begin staan dat is de meting sinds 1 april 2022, maar die loopt dus pas sinds 6 dagen.

      1. Yep klopt… maar de lijn van 15 dagen vooruit ontbreekt en in het overzicht staat een gemeten hoeveelheid (gemiddelde alle stations van welgeteld 1 mm)…

        1. Als je op het kaartje onder de grafiek van jouw linkje kijkt, zie je de neerslagsom tot (op dit moment) 5 april; volgens mijn eigen meetstationnetje zitten wij al 9 mm verder dan hier op het kaartje het officiële cijfer is. Blijkbaar een natte achtertuin? (of een slordig meetstationnetje natuurlijk)

  6. Fraaie koufrontpassage: hevige regen en hagel, duidelijke windsprong van zw naar w, daling van temperatuur van ca. 10 naar 6 graden. Op de buien lokaal zelfs naar 3 graden. Met de windstoten viel het tov de verwachtingen enigszins mee. Wel een opmerkelijk zware in Hoogeveen: 86 km/uur. In de loop van de middag de meeste wind: over het hele land vrij langdurig windstoten tot 90 km/uur.

    1. Welke screenshot maakte ik net….
      Ik zag hem ook. Wat een fraai exemplaar. En voor de vliegers onder ons op die scheidslijn even riemen vast denk ik.

  7. Voor wat betreft de droogte: in de weergave van het neerslagtekort gaat idd duidelijk iets mis. Ergens een draadje los zou je bijna zeggen. Zonder dat het opgemerkt wordt; dat is nog het meest opmerkelijke.
    Overigens kun je op verschillende manieren naar de droogte kijken. En valt die grofweg te onderscheiden in meteorologische dan wel hydrologische droogte. De eerste vooral van belang voor de toplaag, de tweede ook met invloed voor de diepere laag, grondwaterstand en rivierafvoer. Zoals hierboven al aangegeven loopt de monitoring van het neerslagtekort van april t/m september. Dit tbv het groeiseizoen én de daaraan gerelateerde (referentie)gewasverdamping; die is buiten dat seizoen nihil.
    Er is echter ook een methode waar we wel naar de rest van het jaar kunnen kijken: de SPI / neerslagindex:
    http://knmi-spi-monitor-frontend-prd.s3-website-eu-west-1.amazonaws.com/

  8. Je kan daar zelf spelen met aanvangsdatum en periode (afgelopen 1, 3 of 6 maanden). Voor ongrijpbare reden (hellup 😉 ) lukt het me op de pc (in geen van mijn browsers) niet maar op mijn telefoon wel de pop-up van de te kiezen periode te openen daarom twee verschillende screenshots:

    2. (klik op de afbeelding voor groter). In deze 1-maands weergave is duidelijk de extreem natte februari en de extreem droge maart terug te zien.

  9. Het is zoals ze het nomen hondenweer. Net onze Berner uitgelaten, drijfnat thuis ondank paraplu. De wind jaagt de regen overal langs en door. Nu plenst het.

  10. In deze 3-maands weergave middelt het netjes uit en is vooral het effect van de natte februari goed zichtbaar.

    1. Merk tot slot (in de eerste link) drie dingen op: a. de onzekerheden, b. de (bodem)droogte hangt niet alleen van de hoeveelheid neerslag af maar ook van de verdamping (onder invloed van temperatuur en zonneschijn) en c. de (waargenomen) trend is (slechts) dat er een toename is in verdamping door toename van temperatuur én zonneschijn (zie ook hier: https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/toename-neerslagtekort-en-verdamping-in-voorjaar) maar géén trend in neerslagtoename!

  12. Ben benieuwd of de temperaturen volgende week lenteachtig gaan worden. Windrichting zal bepalend zijn en volgens mij lijkt die naar Noord te gaan. Koude nachten en gematigde temperaturen en wolkenvelden.

    1. Mee eens, het her en der alweer geroeptoeterde prachtige weer is alleszins zeker. Los van idd de bewolking nog een behoorlijke onzekerheid in de temperatuur. In de huidige uitvoer komt het EC tot 20 graden (in het zuiden), het GFS slechts tot 16. Overigens -waar ik in mijn bericht al op zinspeelde- wel een heel ander beeld dan een paar dagen terug; een stuk minder wisselvallig al vanaf zondag!

  13. Zo, laatste keer om het af te leren. Een weekendje met de crew van summit travel naar Ischgl 🙂

    1. Dan zit jij er “warmpjes” bij met zoveel dames 😉 Maar Jannes, btw, mag ik vragen naar jouw relatie tot ST? Veel plezier!

        1. Dat doe je blijkbaar goed 🙂 Morgen met z’n allen wellnessen? Waarschijnlijk hangen liften stil.

          2. Morgen Serfaus, ik ga er eigenlijk vanuit dat de liften gewoon draaien. Vandaag ook alles open ondanks de wind… Voor morgen staat er niets meer op bergfex

  14. Fotogeniek weer vanavond met een prachtige regenboog boven Sassenheim

  15. Mijn dochter belde vanavond. Liet de hond uit, paar druppels regen, plots een giga flits en klap. Vlak bij haar ingeslagen op het grasveld. Gelukkig goed afgelopen maar de schrik zit er goed in. Bij beiden.

    1. Zo…..inderdaad. Dan kun je je er ook niet op voorbereiden. Waren pittige buien soms.

Comments are closed.