Vakantieweer: we blijven nog even in Nederland

Welkom bij vakantieweer.nu! In samenwerking met Ronaldo mag ik aftrappen! Ronaldo stelt zich hier voor, ik hier. Frederic en Jannes zullen binnenkort volgen. Op deze site zullen we je -zeker wanneer we weer los mogen na corona- gaan informeren over het (vakantie)weer in Nederland, Europa, waar ook ter wereld. En alles wat daarmee samenhangt. Uitstapjes naar hóe we het weer meten en ervaren, hoe bijzonder of extreem het is en leuke bijverschijnselen zullen we zeker niet nalaten. De uitgebreidere introductie van onze site kun je hier lezen! Op de foto waar ik mee open een mooie terugblik op het festival Culinesse (Rotterdam, met uitzicht over de Zevenhuizerplas), augustus 2019. En droom ik over hoe het had moeten zijn augustus 2020. Maar de wereld is anders op het moment. De corona-crisis gooit alles in het water, heeft alles als sneeuw voor de zon doen smelten.. Waarbij dit natuurlijk nog relatief klein leed is. En tevens een mooi perspectief. Dromen mag. Van betere tijden, van mooi weer, van heerlijke vakanties.

Maar voorlopig blijven we nog even in Nederland. En spits ik me daarom toe op het Nederlandse weer. Vandaag pak ik een thema: de droogte. Wat er uit springt als we naar buiten kijken en ik dus graag wil toelichten zijn al een tijdje de blauwe luchten en het gele gras. Mooi weer, maar wel bijzonder droog. Vergis je overigens niet in die blauwe luchten. Door sommigen werd de (extreem) blauwe lucht in de afgelopen weken toegeschreven aan de corona-stilte; minder luchtvervuiling. Die levert slechts een zeer beperkte bijdrage. Voor verreweg het grootste gedeelte is de aan- of afwezigheid van veel of weinig vocht en wolken (en dus het al dan niet diepe blauw) in het hogere deel van de atmosfeer slechts afhankelijk van de oorspronkelijke richting van de aangevoerde lucht. Kortweg: een zuid(west)elijke stroming bevat meestal veel vocht, een noordelijke weinig (en die is daardoor op het oog schoner). Actueel komt die aangevoerde lucht vanaf de Azoren; relatief veel vocht met als gevolg wat sluierbewolking en vliegtuigstrepen die lang in stand kunnen blijven.

Hoe zit het met het gras? Ach, dat zal het wel overleven. Het viel me vorig jaar en in de zomer van 2018 op dat zelfs al na een paar buitjes dat snel bijkleurt. Niet diep geworteld, heeft niet veel nodig. Voor andere planten, bloemen en gewassen is het erger. Vooral omdat die juist in deze periode het water zo hard nodig hebben. Vandaar ook dat het KNMI het neerslagtekort bijhoudt van april tot en met september; het zogenaamde “groeiseizoen”. Het neerslagtekort is het (negatieve) resultaat van de hoeveelheid neerslag minus de referentiegewasverdamping. In bovenstaande grafiek van het KNMI wordt het actuele neerslagtekort weergegeven door de zwarte lijn. In blauw het gemiddelde; die laat zien dat er gemiddeld gesproken altijd wel meer water verdampt (door de zon en via gewassen) dan dat er valt! Verder enkele extremen. Let wel: de extremen per eind september. Dus niet weergegeven hoe het per 26 mei is.. Actueel wel bijzonder droog, maar vooralsnog gelijke tred houdend met bijvoorbeeld 2011.

Als we puur kijken naar de hoeveelheid neerslag die er gevallen is zien we (voor De Bilt) 24 mm vanaf 1 april, netjes verdeeld over april en mei. Dat is over die periode record-weinig sinds het begin van de regelmatige metingen (1901)! Overigens ook record-zonnig; daar zullen we later nog eens naar kijken.

Maar, de winter was toch best nat? Klopt, dat zien we dan ook terug in de grondwaterstand. Los van de wel veel te droge toplaag. Uitgezonderd de hoge zandgronden (kun je ze benoemen op de kaart?) is de situatie vrijwel normaal. Of was althans; deze kaart is per 19 april jongstleden. Inmiddels zal het niveau iets gedaald zijn maar nog bij lange na niet naar dat van 2018 en 2019. Overigens is het natuurlijk verleidelijk om de voorjaarsdroogte, als zoiets drie jaar op rij voorkomt, aan de klimaatsverandering toe te schrijven. Dat is echter niet aantoonbaar het geval. Ten eerste omdat een periode van drie jaar veel te kort is om die aanwijsbaar boven de natuurlijke variatie uit te tillen (het kan zo maar toeval zijn!) en ten tweede omdat dit beeld totaal niet past in de klimaatscenario’s van het KNMI. In alle vier de hoofd-scenario’s wordt er juist méér neerslag in de herfst, winter en lente verwacht. Karin van der Wiel van het KNMI legt dat in dit artikel mooi uit!

Hoe zal het verder gaan met de droogte deze lente en zomer? Ik ga het sowieso volgen via de officiële kanalen. Zo houdt Rijkswaterstaat dat bijvoorbeeld ook mooi bij. Maar geen voorspelling doen. Ik ben zeer stellig de mening toegedaan dat seizoensverwachtingen nog in de kinderschoenen staan en te onbetrouwbaar zijn. Toch in ieder geval ligt daar zeker niet mijn specialisme. Ik zal het veelal houden bij de verwachtingen tot (soms, maximaal) 15 dagen vooruit. Doorgaans kun je betrouwbaarheid van de verwachtingen in drie categorieën indelen: tot respectievelijk 2, 5 en 15 dagen vooruit. Hóe betrouwbaar en hoe ver vooruit hangt deels af van de grootschalige weersituatie. De ene keer zal dat beter lukken dan de andere. Ik gebruik daarvoor -net als tegenwoordig eigenlijk alle meteorologen en (media- en amateur) weermannen- de via verschillende kanalen geleverde output van diverse door meteorologen geschreven computerprogramma’s. Hierboven in de temperatuur”pluim” van een veelgebruikt model (mijn favoriet voor de middellange termijn; het “Europese / ECMWF” model) een grafische samenvatting daarvan. Naast de hoofdberekening (de rode lijn) worden de 50 andere meest waarschijnlijke scenario’s (de groene lijnen) -hoe het óók kan worden- doorgerekend. Hoe verder in de toekomst hoe meer de lijntjes uit elkaar gaan lopen. Maar de ene keer veel meer dan de andere. Het impliceert: hoe groter de spreiding: des te groter de onzekerheid! Op basis van deze zou ik zeggen: vrij zeker dat we tot 2 of 3 juni lekkere temperaturen houden, daarna te veel onzekerheid om er iets zinnigs over te zeggen!

En de neerslagverwachting? Die is zo op het oog -het zegt nu ook weer niet alles dus altijd wel met de slag om de arm dat het een verwachting blijft- vrij eenvoudig. De komende tien dagen vrijwel niets! Hoe het verder loopt gaan we zien, volgen en beschrijven!

Dat was het voor deze keer. De site en de samenwerking van het team moet nog wat definitieve vorm krijgen dus voorlopig zullen de berichten op nogal onregelmatige basis verschijnen. En we zien natuurlijk uit naar een wereld zonder reisbeperkingen. Heb je ondertussen ideeën, vragen of opmerkingen? Die zien we graag in de reacties!