Snel naar

Wachtend op de SSW van winter ’22/’23 volgende week heel misschien wat stralingsvorst

Het moest in december gebeuren deze winter, maar meer dan een dik handvol Hellmannen hebben we niet gekregen. Kansen zijn er wel geweest, dat wel, maar het mocht niet zijn, de La Niña en de klim uit het dal van het zonneminimum ten spijt. Het sterkt me nog meer in mijn overtuiging dat we in ons opgewarmde klimaat echt een plotse opwarming van de stratosfeer (een SSW) nodig hebben om het in de winter tot een Scandihoog te laten komen. De decembermaanden zijn naar mijn aanvoelen hierop een uitzondering omdat de winterpatronen dan nog niet ten volle geïnstalleerd zijn. Een afwijkend drukpatroon is dan nog een mogelijke optie. Nu zitten we met die zuidelijke hogedruk en lagedrukgebieden ver ten noorden van ons (de opgeschoven druksystemen). Zoals het er nu naar uitziet gaan die drukgebieden in de maand februari wel wat naar het zuiden zakken. In mensentaal: stijgende kansen op regen voor de Lage Landen maar dus geen winterweer. Voor de Alpen is er daardoor wel kans op verse sneeuw en die is op vele plekken broodnodig. Toch een beetje goed nieuws dus.

Neen, we gaan het moeten stellen met af en toe wat nachtvorst in ons laagland, zoals afgelopen nacht. Onder een heldere sterrenhemel konden de temperaturen gisterenavond snel wegzakken, maar opkomende lage wolken hebben die afkoeling sindsdien alweer getemperd. Een goede zaak voor de gasrekening zullen we maar zeggen.

Morgen komt er even wat verandering door het opbollen van een vernieuwde hogedrukkern boven de Britse Eilanden waardoor de stroming bij ons tijdelijk naar het noordwesten kiepert. De buien die dan vallen zullen winters van aard worden met wat korrelhagel en een vlok smeltende sneeuw. Boven de 400m in de Ardennen en over de Duitse grens wordt dat droge sneeuw, maar de hoeveelheden zijn niet erg groot.

Ook de Alpennoordkant krijgt morgen een opfrisser. Een kleintje.

Zaterdag volgt er een pak meer, maar dat wordt enkel iets voor de oostelijke Noordkant, Sazburgerland en Stiermarken. Dat wordt een erg lastige wisseldag daar.

Die twee sneeuwfases bij mekaar opgeteld geeft deze accumulatie. Een lokale 75cm in het oosten is mogelijk, maar eens je Tirol binnenkomt wordt het snel minder. Voorbij de Zwitserse grens zelfs heel wat minder.

Na het weekend herstelt het intussen gekende patroon zich. Hogedruk boven onze hoofden en de winter die zich vooral op Zuidoost-Europa fixeert.

De temperatuurkaart zegt genoeg. Zelfs in delen van Scandinavië en Noordwest-Rusland wordt het maar flets winterweer?

Misschien … heel misshien … zou de hogedrukas in de loop van volgende week wat meer noordelijk pal over Nederland kunnen komen te liggen. In dat geval zou de maritieme invloed voor de zuidelijke helft van de Lage Landen afgesneden worden …

… met daar dan kans op een aantal ijskoude nachten met zowaar matige nachtvorst.

Maar de kans dat dat niet gebeurt is veruit het grootste en dan krijgen we gewoon meer van hetzelfde. Rustig, droog weer, met veel wolken en fletse temperaturen.

Vorige week vroeg nog iemand in de reacties of er kans was dat die hogedruk tot een Scandihoog zou kunnen transformeren. In mijn opinie: neen. De grootschalige druksystemen zijn de voorbije decennia enkel maar meer noordwaarts opgeschoven in ons halfrond en daar is de huidige situatie met een warmbloedig hoog boven of net ten zuiden van ons een symptoom van. We komen gewoon steeds dieper in de Ferrel cel te liggen waardoor de afstand tot de polaire cel vergroot. En het is net in die laatste dat de voor ons gewenste Scandihogen ontstaan.

Deze wereldkaart waarop de gemiddelde luchtdrukafwijking op 5km hoogte te zien is voor de komende drie maand bevestigt nogmaals hetzelfde. De subtropische hogedrukgordel die klassiek op 30°NB en 30°ZB ligt kruipt op beide halfronden naar de poolgebieden toe. Laat ons zeggen dat de kernen nu al meer op 35° liggen. Deze evolutie verklaart in mijn ogen bijzonder veel weerfenomenen. Niet alleen de toegenomen kans op zuidelijke hogedruk en afnemende gemiddelde windsnelheden bij ons in West-Europa, maar ook bijvoorbeeld waarom het in de skigebieden van Chili steeds droger wordt en waarom de winters in Antarctica de laatste decennia steeds kouder worden. De straalstroom is er meer richting de zuidpool komen te liggen, boven een gebied dat enkel uit oceaan bestaat. Luchtstromingen geraken er daardoor niet meer verstoord door het reliëf van bijvoorbeeld de Zuidelijke Andes. Er ontstaat dan een nagenoeg perfect gesloten kringvormige poolwervel die alle koud perfect op zijn plaats houdt boven Antarctica. Er komt met andere woorden geen subtropische zachte lucht meer tussen gewerveld.

Neen, enkel een plotse opwarming van de stratosfeer (SSW) kan de polaire cel in de troposfeer zodanig verstoren dat er nog winterse settings kunnen ontstaan. En zoals we in september / oktober 2021 al zeiden en zagen aankomen: een SSW zit er niet in deze winter.

Ik heb me de voorbije dagen nog wat verder verdiept in de materie. Een dikke tien jaar geleden las ik een bericht op de site van de collega’s van meteoconsult dat er een link bestaat tussen de richting van de QBO (een luchtstroom boven de evenaar in de stratosfeer) en de kans op het optreden van een SSW. Die kans werd in verband gebracht met de zonne-activiteit. Zitten we in een zonneminimum (weinig zonnevlekken) dan moet de QBO oostelijk zijn, in een zonnemaximum (veel zonnevlekken) hebben we een westelijke QBO nodig. Maar … intussen ben ik er achter dat enkel de QBO-situatie op 10hPa er toe doet, op 26 tot 30km hoogte zowat. Die moet gewoon oostelijk zijn (zie de rechterkolom in de bovenstaande tabel). Negatieve waarden wijzen op een oostelijke QBO. Er bestaat hierop geen enkele uitzondering! Dus of de zon nu veel of weinig zonnevlekken heeft doet er helemaal niet toe. Sinds oktober / november 2021 is de QBO op 10hPa westelijk geworden. Bye bye kansen op een SSW voor deze winter dus. Hoelang duurt zo’n westelijke fase van de QBO? Moeilijk te zeggen. Het varieert nogal van cyclus tot cyclus. Ik ben die van de laatste dertig jaar even nagegaan en meestal duurt die tien tot dertien maanden. Het is ook al eens korter geweest, maar heeft ook als eens achttien maanden geduurd. Waar moeten we dus op hopen? Dat het gemiddelde van 10-13 maanden in de huidige cyclus gerespecteerd wordt, met een voorkeur voor de korte variant van 10 maanden. In dat geval zou de QBO in september 2022 weer oostelijk worden en dat zou goed nieuws zijn voor kansen op een SSW in winter 2022-2023. Erg ver weg nog allemaal, maar prik september 2022 nu al maar in je kalender. We houden het in het oog 🙂 Tot later!

Frederic
Author: Frederic

60 comments

  1. Wat een steengoed verhaal Frédéric
    Ook al is dit als winterliefhebber totaal niet wat ik wil horen…

    1. Helemaal mee eens; dikke merci (van de programma’s van Tom Waes geleerd) voor jouw grondige en goed leesbare uitleg! Echt héél goed.
      En jammer van de winter. Persoonlijk hoop ik dan maar op nog wat nachten die koud genoeg zijn om de woekerende Taxuskevers in mijn tuin te doden (schijnen niet tegen vorst te kunnen) en dan op naar het volgende seizoen; lente. Hopelijk met minder vraatschade van het kevertje en zijn larven.

  2. Hier gewoon nog ideale omstandigheden😎Morgen even wat bewolking met een halve vlok sneeuw, daarna weer gewoon😎😎😎Gelukkig blijven de pistes goed, maar een metertje sneeuw zou welkom zijn, we moeten tenslotte pasen halen😅

  3. @ Frederic is dat echt de enige kans op winterweer in de ll? Dat verklaart dan waarom de voorbije ll winters zo mager waren(uitzondering mss februari vorig jaar die ene mooie week)
    gn goed nieuws voor winterliefhebbers! Maar wel een mooi en duidelijk verhaal!

    1. Als die hogedrukgebieden de komende decennia nog wat verder opschuiven komen we vanzelf ten zuiden van de kern en krijgt Nederland snoeiharde winters met 3 maanden oostenwind 😉

      Overigens is de Noordpool momenteel één en al lagedrukgebied… is dat ’s winters altijd zo ?

      1. @Asten. Haha, juist!
        En dat over de Noordpool: nee, normaal gezien hangt er daar een hogedrukgebied in de winter. Heb even de archiefkaarten vanop wetterzentrale gecheckt. En bij de eerste willekeurige kaart van de winter die ik uit het archief selecteerde was het meteen raak. 31 dec 2000 is dit

        1. Is dat wel zo, Hogedruk in de winter t.p.v. de Noordpool op de 31e van de 12e? Wanneer ik zomaar klik op 2019, 2018, 2015 etc. kom ik lagedrukgebieden tegen…….

          1. Dat is het hem nu dus juist hé Hans. Dat is net het opschuiven van de drukgebieden van de laatste decennia. Ga je naar 20 jaar en langer geleden kijken dan zie je dus wel dat hogedrukgebied boven de Noordpool. Maar dat wordt dus steeds zeldzamer en wordt ingenomen door lagedrukgebieden die normaal gesproken veel zuidelijker moeten liggen in de winter. Dus ja, als je enkel naar de laatste jaren kijkt dan vind je in hoofdzaak enkel lagedrukgebieden meer boven de Noordpool.

          2. Oke, duidelijk. Trouwens, 1999 ook lagedrukgebied. Verder terugkijken lukt mij helaas niet. Verder opties om in archief te kijken 30, 40 etc. jaar terug?

          3. Mbt Noordpool eind december tijdvak 1967 tm 1972 bekeken… alles lagedruk… wellicht periodes met lagedruk en daarna weer hogedruk…..
            Te weinig tijd om te checken of er een relatie is met al dan geen winterweer….
            Het blijft complex….

          4. Excuses, had verkeerd aangeklikt….mijn fout!
            Nu even verder gekeken: 173, 1974 ,1975, 1976, 1977…. lagedruk op de Noordpool.
            Ook 1961, 1962….. stop met verder kijken/zoeken.
            Denk dat de opmerking: …..”normaal gezien hangt er daar een hogedrukgebied in de winter”.
            … volledig mank gaat….. of ben ik nu tekort door de bocht?!

          5. opletten hierbij @Asten en Hans. Hogedruk op de Noordpool is niet hoe een hogedruk er op onze breedtegraden uitziet. Dus niet naar de kleuren kijken (hoogte 500hPa drukvlak), die zijn er bijna altijd blauwachtig gekleurd. Wel naar de witte isobaren. Dan zie je dat die meer boven de 1013hPa zit dan eronder.
            Maar het is natuurlijk wel zo dat door de topografie het reliëf van de landmassa’s rondom de Noordpool de luchtcirculatie er veel meer verstoord wordt dan bij de Zuidpool. Zo kan er op de Noordpool makkelijker een lagedrukgebied opgetold komen.

          6. Ik heb ook puur gekeken naar de isobaren 😉 en heb ook puur gekeken naar de as van het snijpunt op de pool. Zelfs begin jaren ’40 even gauw gekeken en ja, ook daar lagedruk diverse jaren. Moet wel aantekenen dat in sommige gevallen Hoog en Laag dicht bij elkaar liggen. Bij voorbeeld 1962:

          7. Ca. 2½ week later reden “we” de 11Stedentocht 🙂
            Terwijl 1963 duidelijk Lagedrukgebied aanwezig is:

    2. Daar lijkt het in ieder geval wel op @Steve. En dan was die ene week van februari vorig jaar het gevolg van een SSW. Idem voor de laatste februari week van 2018.

  4. Interessante materie Frederic wat jij ook al vaker hebt aangesneden. Vind wel dat afzakkende lagedrukgebieden ons ook de winter in kunnen duwen, met sneeuw welteverstaan 🙂
    Op basis van bovenstaande schrijf jij de winter af?
    Het Gerrit Hiemstraatje (GHoog) wil maar niet wijken (voorlopig). Je zou ook kunnen zeggen, om in de taal te blijven van Gerrit Hiemstra zelf….. “ach, nu is het (geen) winter, de drukgebieden liggen (toevallig) op de goede – zo u wilt: verkeerde – plek en is het zacht”…… #klimaat#opwarming 😉

    1. Dus Slsneeuw via afzakkende lagedrukgebieden en kou/vorst alleen via een SSW. Het wordt er wel overzichtelijker op. Gewoon deze 2 fenomenen volgen en anders is het 7 graden en grijs in de winter. 😉

      Trouwens, @Hans: die afzakkende lagedrukgebieden warmen telkens wel net teveel op of lopen vast op het hogedrukbastion. In ieder geval deze winter.

  5. Wat een prachtige uiteenzetting Frederic! Het is zo logisch als je het leest. Weet jij of hier in wetenschapsland ook zo over wordt gedacht en of bekende weermannen, waaronder GH, dit ook zo zien?

    Even een hypothese: als met een inactieve zon deze situatie van opgesloten drukpatronen boven de noordpool erg standvastig zijn, kan een actieve zon dan juist zorgen voor uitbraken en het op gang brengen van dynamiek? Ik denk dan aan een lavalamp. Koud gebeurt er niets maar eenmaal opgewarmd volop actie. Dan zou je zeggen dat als de zon actiever wordt er meer schwung in de atmosfeer komt. Zit hier enige logica in?

    1. Ik ben totaal niet op de hoogte van de Nederlandse weermannen @Mark. Maar het opschuiven van de drukgebieden is gewoon een vaststelling en is anderhalf jaar geleden in Journal of Climate gepubliceerd. Hier nog eens de link.
      https://journals.ametsoc.org/view/journals/clim/33/20/jcliD200068.xml

      Ik weet wel dat er 10 jaar geleden nog wat twijfel in de wetenschappelijke wereld was omtrent het effect van een SSW op de troposfeer. Er werd toen hier en daar geopperd dat een SSW misschien gewoon een symptoom was en niet echt de oorzaak. Sindsdien zijn er wel al tal van studies gepubliceerd, dus ik denk dat het oorzakelijk verband ondertussen wel al aanvaard is.

      Over je hypothese: in mijn bericht had ik het specifiek over het vastzitten van koude op de Zuidpool, niet op de Noordpool. Door de andere land-zee-verdeling is de situatie op de Noordpool anders en komen daar sowieso makkelijker verstoringen voor. Verder is het net omgekeerd. Net bij een inactieve zon zou er net een verhoogde kans op blokkades en dus koude-uitbraken moeten zijn. Bij een actievere zon zit er inderdaad meer schwung in de atmosfeer, maar dan in de zin van ‘een sterkere straalstroom’, een westcirculatie dus. En ik weet niet of we daar op zitten te wachten 😉

    1. En stel dat nog 2 weken uit en hoppa….koud voorjaar waar je weer niets aan hebt.

  6. Hoorde laatst iemand hier over sensatie nieuws toen ik er melding van maakte 🙂 maar schijnt nu officieel te zijn, per 24-01 is Nederland van “de lijst” in Oostenrijk. Dus nu ook voor de Nederlanders, vaccinatie + booster dan geen pcr meer nodig. Bron http://www.heute.at

  7. Kan het mis hebben maar……. was er januari 2021 nèt geen poolwervelsplit? Geen SSW? Vervolgens 26 januari nog relatief warme lijntjes en werd de winter hier en daar al afgeschreven!? Wat gebeurde er 2 dagen later? Juist! Controlerun GFS kwam met winterse run vanaf de 5e/6e februari en we weten hoe snel het daarna is gegaan. Nee…… ik schrijf de winter nog niet af. Sterker nog: verlang naar ECHT winterweer dus……. laat het alstublieft (nog) winter worden!

    1. Je ziet het op de hoofdfiguur van mijn bericht @Hans. De rode streepjeslijn geeft de situatie van vorig waar weer. En die lijn is in januari tot 2 keer toe onder nul gedoken. Er is dus wel degelijk een SSW geweest. Zelf was ik toen niet overtuigd dat het een split was. Het was vis noch vlees. Ik vermoed dat dat de reden is waarom het nog meerdere weken geduurd heeft voor we er iets van in de troposfeer hebben gemerkt. Daarom dat ik er toen best nog wat onzeker om was. Bij een echte split gaat de uitwerking veel sneller en is er al na 7 à 10 dagen een effect.
      En voor dit jaar … laat ons hopen dat er nog een paar mooie sneeuwfases aankomen. Daar geloof ik nog wel in.

      1. Helder Frederic, thx. Als dat allemaal zou kloppen van de SSW i.c.m. winter – er zit wel degelijk een kern van waarheid in – dan zit o.a. “ikke” voor noppes de kaarten te bekijken of er noch winter te bespeuren valt in fictiegebied…… 🙂

  8. Heel boeiend en duidelijk verhaal en ook zeer helder en begrijpelijk beschreven, zelfs voor een weer-leek als ik. Inmiddels stil ik mijn jaarlijkse portie sneeuw en winter behoefte met wintersport vakanties en wat weekenden in Winterberg. Laagland winters heb ik al afgeschreven al is een witte verrassing natuurlijk altijd welkom. De rest van die 365.. enz. zit ik uit en hoop op een mooi voorjaar. Vraagje: hebben we door het opschuiven van de drukgebieden dan ook ’s zomers meer kans op warm/heet weer?

  9. Het opschuiven van de drukgebieden verklaart natuurlijk niet dat het hier te warm is en in zuid-oost Europa te koud. De straalstroom gaat over onze hoofden heen en gaat dan weer naar beneden om Oost Europa in de kou te zetten. Het is geen rechte lijn maar een golf en die ligt stabiel verkeerd. Je hebt geen SSW nodig om dat te verleggen. Maar wat wel…
    Het is zeker een mooi en duidelijk verhaal en de afgelopen jaren klopte het zeker maar het houdt niet genoeg rekening met de veranderlijkheid van het klimaat naar mijn idee.

    1. Dat is nu eenmaal normaal @Gerard. Het is klimatologisch normaal aan ons wereldklimaat dat er ter hoogte van de Azoren een hoog op de oceaan ligt en dat de luchtdruk in ZO-Europa lager is. Het is dus niet zo van: het zo maar anders kunnen zijn, de drukgebieden liggen gewoon verkeerd. Nee, het is vrij klassiek dat wij onder de hoede liggen van het Azorenhoog en dat lagedrukkernen aan de oostflank ervan richting ZO-Europa uitzakken.
      Dat wil echter niet zeggen dat dat elk jaar zo is, en gelukkig maar 😉
      Op deze site van de Duitse weerdienst kan je de gemiddelde luchtdrukkaarten van de januarimaanden van de laatste 20 jaar bekijken. Soms zie je dat het Azorenhoog heel de Middellandse Zee covert, maar meestal is dat niet het geval en dan zakken laagjes in ZO-Europa met hun koude naar het zuiden uit.
      https://www.dwd.de/EN/ourservices/global_air_pressure/luftdruckglobal.html

      1. Dat klopt inderdaad Frederic en het is dat Azorenhoog waar we steeds vaker last van hebben. Alleen is in de constellatie nu ZO europa te koud qua anomalie en West Europa te warm qua anomalie en dus tov de normaal en dat had dus wel andersom kunnen zijn. Maar eigenlijk had Mark dat hierboven ook al ergens gezegd.

    1. geniet ervan @Jannes!
      Hier de laatste verwachting qua accumulatie tot zondag. Lokaal (in Steiermark vooral) is een dikke meter mogelijk.

    2. Geniet ervan. Welverdiende wintersport! Even stoom afblazen en opladen! ❄☃️

  10. Ik zal het al aankomen, zonder al te veel data te bekijken.

    Vanaf december steeds heel veel molshopen waarneembaar, wat betekent dat er geen strenge winter zal komen.

    Mensen gaan niet meer van de natuur uit helaas. Alles moet met data en hypothesen en zogenaamde wetenschap. De politiek speelt dit spel nu ook met de mens.
    We staan zover van de natuur af dat iedereen zich laat inenten en men hun eigen immuunsysteem wantrouwt.

    Wat een wereld is het geworden sinds technologie de macht heeft overgenomen.

    Verlang naar de Lente. Meer zon, vrolijkheid en hopelijk nuchter verstand en weer een nieuw begin!

    1. Molshopen zijn een signaal voor de korte termijn. Je kan niet stellen dat als je in december de mol actief bezig ziet er geen vorst meer komt.

    2. Sinds technologie het heeft overgenomen is het vooral een wereld met een enorme daling van de kindersterfte geworden en een een verdubbeling van de levensverwachting. Niet slecht dacht ik zo, anders zou meer dan de helft van het lezerspubliek hier nu niet meer zitten.
      En een groot aantal molshopen wijzen op een stijgende stand van het grondwater omdat de regenwormen dan hoger zitten.
      Maar verder hoop ik absoluut met je mee op meer zon en vrolijkheid. En ook op meer nuchter verstand waarbij minder zwart/wit gedacht wordt.

      1. En er is al zoveel grijs de afgelopen periode 😉 Maar ik ben het met je eens, geen zwart/wit gedachten maar alle kleuren er tussen. Maar voor het weer zie ik het graag net andersom.

      2. Nou…… in de winter zie/denk ik wèl graag zwart (ijs) / wit (SNEEUW)
        😉
        Gaat het er nog van komen deze winter? Komende 10 dagen niet en dan glijden we februari al weer in, zit 2/3 van de winter erop. Rond de maandwisseling LIJKT het dat het UK Hoog wegtrekt, wegzakt misschien. Afscheid van saai grauw weer?

  11. zullen we er nog eens een weerkaartje in gooien?
    In het hoofdbericht zei ik al dat de verwachting voor februari is dat de drukgebieden wat meer naar het zuiden gaan zakken. In de gewone weermodellen wordt dat stilaan ook zichtbaar. Hier de laatste kaart van EC00 van vanochtend. Een WC dreigt …
    Maar … als er in ZO-Europa geen echt hogedrukgebied tot ontwikkeling komt (en dat doet het er al wekenlang niet), dan zou de WC af en toe wel eens tot een NWC kunnen doorflippen, met dan wel sneeuwkansen voor onze Lage Landen …

    1. Hogedruk vanaf New Foundland voor blokkade en hoppaaaaa. Maar ja, het is nog ver weg.

  12. Komt Leo of Ronaldo vandaag nog met een bericht?
    Kan er dan ingezoomd worden op het reisweer van dit weekend.

    1. Weet niet of men kan wachten maar doe mijn visie 🙂
      Zuid Duitsland en Oostenrijk, met name Tirol en Salzburgerland = de hotspot. Hoe meer naar oosten des temeer sneeuw. Ik zou NU METEEN vertrekken en anders morgen later op de dag. Eifelgebied net na middernacht 1e sneeuwbuien. Vanaf Stuttgart – Nürnberg vanavond sneeuwbuien, vanaf 06.00 uur meer sneeuwval. Mijn advies: rij zoveel als mogelijk via westkant, passeer Stuttgart – Nürnberg etc. na 14.00 uur. Liefst nog iets later maar dat is afhankelijk van bestemming.
      #4wieldrive / #sneeuwkettingen

Comments are closed.