Snel naar

Welkom GraphCast! Leidt revolutie in weermodellenland ook tot revolutionair winterweer?

Europa

Het zat eraan te komen: de intrede van artificiële intelligentie (AI) in de meteo, en het is meteen een revolutie. Af en toe wordt in de reacties weleens de vraag gesteld of de weermodellen niet leren uit hun fouten. Dus wanneer een berekening niet uitkomt, dat een weermodel dan oppikt waar het fout ging en daarna beter presteert. Welja, vanaf nu is dat wel degelijk zo. Een nieuw weermodel is geboren, GraphCast, en zelf leren is exact wat het doet. Elke output van een weermodel is in wezen het resultaat van een bijzonder ingewikkelde berekening, vol wiskundige vergelijkingen. Bij GraphCast niet. Het is in feite een zelflerend grafisch programma, in samenwerking met het Europees weercentrum (ECMWF). Men heeft er eerst alle ECMWF-weerkaarten van 1979 tot 2017 ingestopt, waarmee GraphCast aan de slag kon. Kaart na kaart leerde het wat na een eerste startsituatie de meest waarschijnlijke volgende kaart is. En de resultaten zijn meteen spectaculair. Nu al presteert GraphCast beter dan de hogeresolutie hoofdberekening van EC (HRES). Wauw, en dat terwijl GraphCast zelf op een resolutie van slechts 0,25° breedtegraden werkt en met minder hoogteniveaus in de atmosfeer. Er is ook geen supercomputer nodig die er uren over doet. Nee, op minder dan een minuut is er al een volledige kaartenset van 10 dagen vooruit. Verderop in dit bericht eens laten zien wat GraphCast berekent voor de rest van deze novembermaand, want zoals we de voorbije dagen gezien hebben, zit er flink wat verschil tussen de berekeningen van het Europese en het Amerikaanse model. Eens kijken wat onze nieuwe spruit ervan maakt.

Eerst nog een paar winterse vakantieplaatjes. Onze Jannes zat de voorbije dagen in Sölden. Wekenlang keek hij ernaar uit om de eerste kilometers op de pistes te kunnen trekken. Hij heeft het in ieder geval getroffen. Prima omstandigheden en verse sneeuw.

Hier nog zo’n fraai beeld.

Vandaag wel een stuk minder. Grijs en regenachtig met een hoge sneeuwgrens. Gelukkig voor Jannes, net wanneer zijn skitrip erop zit.

De hoge sneeuwgrens komt door de aanvoer van subtropische lucht aan de noordflank van een hoog boven de uiterste westelijke Middellandse Zee. Maar geen paniek, binnen een paar dagen daalt de sneeuwgrens weer. Een nieuw hoog op de oceaan springt over een klein Azorenlaag en duwt een groter laag tussen IJsland en de Britse Eilanden verder Europa in. Op zijn beurt zakt dat laag de komende dagen richting Italië uit. Weer geen fraai weer in de Lage Landen morgen dus …

… maar eens dat laag doorgetrokken is, komen we wel een paar dagen onder de beschermende vleugels van dat nieuwe hoog.

Het midden van de komende week ziet er dus niet slecht uit. Oef, kan het overtollige water in delen van de Lage Landen eindelijk wat wegstromen. Volgend weekend wordt dan wel weer wisselvalliger. Maar in welke mate precies? En uit welke richting gaat de aangevoerde lucht dan stromen? Daar zijn de modellen het nog niet over eens.

Ze verschillen zelfs heel erg in hun berekeningen en die onzekerheid begint op de kaart van komende donderdag. Er ontstaat een gat in de noordelijke depressietrein, waardoor het nieuwe hoog een verbinding kan gaan maken met een hoog boven Groenland. Maar gaat dat ook gebeuren? Want in dat geval kan een volgende depressie op de oceaan niet onze kant op schuiven en kan de wind bij ons in West-Europa naar het koudere noorden doordraaien.

Het springerige Amerikaanse GFS zegt dat dat gaat gebeuren.

EC zegt van niet. Geen verbinding, waardoor de Atlantische depressies door kunnen blijven komen. En wat zegt GraphCast?

… wel, die komt met een gelijkaardige berekening als EC. Geen noordstroming eind van de komende week.

Maar misschien wel binnen een kleine tien dagen, …

… en ook EC komt vanochtend op diezelfde termijn met een kaartenreeks waar de winterse potentie van af druipt. Hmmm, interessant allemaal.

Wat GraphCast voorlopig nog ontbreekt, is een ensemble. Het is dus voorlopig nog enkel een output zoals de hoofdberekening van GFS en EC. En ook al presteert GraphCast beter dan die hoofdrun van GFS en EC, net zoals die klassieke modellen is ook een AI-weermodel onderhevig aan fouten, eigen aan onzekerheidsprincipes uit de kwantumfysica en de chaotische processen in onze atmosfeer. Om de betrouwbaarheid van een berekening in te kunnen schatten blijft een ensemble / pluim onmisbaar. Is het dus al zeker dat de noordelijke aanvoer eind van de week er niet komt en binnen negen dagen mogelijk wel? Neen, dat is het niet. Het is dus perfect mogelijk dat GFS alsnog gelijk krijgt en we vanaf vrijdag de eerste natte sneeuwvlokken van het winterseizoen in onze Lage Landen kunnen gaan zien. Maar gezien de betere prestaties van EC en GraphCast dan GFS, zou ik daar voor nu vrijdag nog niet op rekenen. Maar wie weet haalt GFS het toch deze keer. Het EC-ensemble laat die kans in ieder geval wel open.

En ook de windrichtingpluim is voor vrijdag al wat meer naar het noordwesten gedraaid. Spannend hoor. We blijven het volgen! Tot Later!

Frederic
Author: Frederic

109 comments

  1. Mooi bericht! en wat een spannende kaarten meteen al zo nu de sint weer in het land is.
    Heel interessant dat verhaal over AI.

  2. Je kon er op wachten. AI in of voor het weer. Stel je voor dat dit de trend wordt met een hoog betrouwbaarheid gehalte! Kunnen alle weermodellen de prullenbak in. Kijken hoe snel GFS met AI komt. En het is niet de eerste keer dat op 1 december de kasrten draaien.

  3. Dank voor weer een mooi inhoudelijk bericht Frederic.
    Graphcast zit denk ik nog in de ontwikkelingsfase en moet nog verder fijn getuned worden zo te zien? Is ook nog beperkt in z’n mogelijkheden t.o.v. EC, GFS etc. en zeker t.a.v. de fijnmazige modellen.
    Benieuwd hoe het zich in de toekomst dan verder gaat ontwikkelen!
    Ik “trap er voorlopig nog niet in” (GFS) en ga uit van EC lange termijn 27 – 4 december met hogedruk boven ons hoofd en windstroming uit NW. …….óf GFS moet zo goed zijn geworden dat o.a. EC voor de 2e keer op korte termijn het roer gaat omgooien en alsnog richting GFS gaat. We weten het binnen een paar dagen 😉

      1. EC Oper houdt wat mij betreft de deur toch op een kier: (tijdelijk) wind uit ZW. Wél een mooie blokkade op de oceaan waardoor laagjes misschien toch nog kunnen gaan zakken.
        Zéér groot verschil met GFS!

        1. Oper EC sluit af met een mooie koude kaart (zie afb.)…. maar het Ens Gemiddelde gaat totaal NIET mee met de Oper en houdt vast aan wind uit ZW/W/NW.

            1. Als je kijkt naar het ensemble van het EC, zie je dat deze run na run steeds verder afkoelt en richting GFS ensemble gaat. Het lijkt wat mij betreft er op dat steeds meer members in zowel GFS als EC voor de koudere variant gaan.

    1. Ik snap dit soort curves nooit zo goed…
      De wereld energie balans (warmte in—-uit) kan toch in enkele dagen niet zo veel afwijken? Dan kijk je toch tegen een ‘ meet-methodiek’ effect aan?

      1. De wereldenergiebalans wordt hier niet op weergegeven @Martijn, enkel de temp op zeeniveau. Wat de temperaturen waren op alle verschillende hoogtes van de atmosfeer weet je met deze grafiek niet en dus ook niet hoeveel warmte de bovenkant van de atmosfeer verlaten heeft

        1. Maar veel van de meetstations stonden vroeger toch in een veel natuurlijke setting, waar er veel tegenwoordig last hebben van bebouwde omgeving en daarmee urban heat?

          1. stedelijke oppervlakte maakt slechts 0,4% van de wereld uit @Thomas
            Urban Heat bestaat uiteraard, maar in het geheel van de wereldtemp is het slechts peanuts

      1. nog een ruime range in temp vanaf komend weekend, gaande van winterweer naar zacht. Maar de echte boterzachte temperaturen gaan er wel uit:

      2. Komende vrijdag en zaterdag wind uit NW lijkt wel een zekerheidje volgens EC ensemble, flinke draai ten opzichte van de output waar je gister in je bericht mee moest werken. Vervolg inderdaad nog onzeker…

    3. gfs, ec, arpege nu allemaal vanaf vrijdag een UK hoog en noordwest over ons zo tegen de alpen aan. alleen icon/gem (nog) niet. Ik teken voor gfs/ec/arpege. Lekker veel sneeuw voor de Alpen 🙂

  8. Elke week check ik de updates op NSIDC’s Arctic Sea Ice News om te zien hoe het staat met het ijs op de Noordpool. Met het idee dat dit invloed kan hebben op ons weer, vooral met winden uit het noorden/noordoosten.

    De huidige status van het ijs rond de Noordpool, en met name rondom Spitsbergen, ziet er veelbelovend uit. In tegenstelling tot voorgaande jaren, toen we vaak die zuidwestenwind zagen die langs Noorwegen het poolgebied in blies (vaak met temperaturen boven nul), lijkt het er nu op dat de ‘driehoek’ van Spitsbergen-Nova Zembla-Noorwegen stevig in de greep van de vrieskou zit.

    Dit andere weerpatroon beeld stemt me hoopvol. Zie grafieken en afbeeldingen van de NSIDC site. Wat denken jullie, mede winterliefhebbers, over deze ontwikkelingen? Heeft iemand nog ideeen over deze correlatie, noordpoolijs aan onze kant van de aardbol en vrieskou in de winter ?

    Ik kijk uit naar jullie inzichten en discussies!

  9. M’n dagje Winterberg op 30 november begint inmiddels realistisch te worden volgens mij 🙂

  10. Voor prikpunt Salzburgerland (Piesendorf) is ensemble gemiddelde EC inmiddels toch echt helemaal naar GFS gedraaid. Dit zou een ideale start zijn, want betekent vol de sneeuwkanonnen aan en zelfs af en toe wat sneeuw. * Duimen maar! *

  12. Even lekker fris komend weekeinde maar daarna lijkt GFS tòch kleur te bekennen en gaat over op een ZW/W/NW circulatie, dus richting eerdere runs van EC. Het waren dus wéér FOPKAARTEN 🙈
    GFS06 zojuist:

    2. Controlerun houdt het ook voor gezien en gaat met de Operationele run mee na de korte “winterse” prik komend weekeinde.
      Alpen blijven voorlopig koud en behouden diverse sneeuwmomenten.

      1. Ik vind het behoorlijke uitbijters. gemiddelde blijft rond de 5 gr.

  13. De strijd is volgens mij nog niet beslist. Maandag 27 november zou zo maar eens een weersomslag kunnen zijn naar een koudere variant.

  14. Vergeet het maar! Ik laat mij in ieder geval NU niet voor de gek houden door GFS 🤣
    In navolging van bovenstaande kaart GFS 156 H, Ensemble 06 run zojuist, Oost NL: niks uitbijter, hoofdrun én controle nagenoeg in lijn met gemiddelde…… helaas, het is niet anders.

    1. In lijn met gemiddelde. Prima in ieder geval geen/nauwelijks dagen van 10+

      1. Zeker prima, de WestCirculatie is er even uit.
        Om even o.a. UKMO 00 er bij te pakken op 168h: licht winters

          1. Dag Hans,

            Ik heb het idee dat GFS als 1e en vaak als enige de komende weersituatie van aankomend weekend en daarna het beste in de smiezen had. Het is niet exact maar we dicht bij wat het model 4-5 dagen geleden al liet zien. Ec, GEM en Icon zijn naar mijn idee veel meer naar GFS gedraaid dan andersom. Zie jij dat anders gezien je berichten hierboven?

            1. Hi Teunis, aangezien GFS Oper/Controle vrij (en gedetailleerd) ver vooruit kijken “ziet” GFS bepaalde dingen als eerste. Wil niet zeggen dat dat uitkomt uiteraard. Naarmate termijn dichterbij komt en in vizier van kleinere modellen zien deze dat ook. Kan zijn dat GFS weer wat anders op het spoor is gekomen en weer wat anders laat zien zie afb. 3 dec. Zo blijft het stuivertje wisselen. GEM is ook vrij wispelturig. ICON is vrij consistent. EC (en lange termijn E46) zitten ook vrij goed, niet altijd maar ook hier geldt: geen garantie.
              Misschien dat GraphCast beter gaat presteren maar dat moet nog uitwijzen.

  16. Toch wel mooie winterse kaarten nu hoor. Er zijn echt wel verrassingen mogelijk. Ik begin er toch stilaan voor te duimen 😉

    1. EC Oper de weg kwijt ? Hahaha…. wat een wispelturige runs van modellen. Frederic, twijfel jij nu (al) aan GraphCast? EC E46? EC? 😉
      Verwacht nog steeds ma en di koud, daarna NW/W. Echt winters lijkt me nu nog te vroeg.

      1. beetje wishfull thinking uiteraard 😉 , zeker als je het ensemble bekijkt
        maar anderzijds … sterren staan gunstig: begin van de winter, nog geen klassieke WC geïnstalleerd, El Niño … dus het kan nu gebeuren.

  17. Ensemble EC12: guur, frisjes maar echt winters? Wel met de nachtvorst zal het winters aanvoelen. Ach, het is nog herfst. De winter begint pas over 10 dagen 😃

  18. Mooie vooruitzichten voor de Arlberg, precies op m’n verjaardag. Hoeveelheden springen nog veel heen en weer maar laat de potentie zien. Voorspelling wordt natuurlijk ook met de dag zekerder. Vanaf 20dec live plaatjes vanuit St. Anton omdat we weer een paar maanden les gaan geven. Duimen op een sneeuwrijk (en zonnig ;)) seizoen!

  19. Je wishfull thinking krijgt vanochtend toch akelig veel support Frederic 😉
    EC houdt de depressie op het vaste land erg sterk en zorgt voor wind uit noord of noordwest. Het zal in ieder geval een zeer winters gevoel geven.

    1. GEM doet mee, de sterke depressie boven Oost-Europa houdt het warmere hoog van de oceaan op afstand. Als die depressie daar een tijdje rond dwaalt zal het ook voor significante sneeuwbedekking in Oost-Europa zorgen. Lage Landen opnieuw in een licht winters niemandsland.

    2. GraphCast heeft een andere variant maar niet minder leuk. Een nieuwe depressie die vanaf de noordkaap de depressie in Oost-Europa komt versterken. Resultaat: nieuwe stevige noordwester voor Lage Landen met kans op sneeuwbuien en de Alpen in diezelfde vochtige (weliswaar iets afgezwakte) stroming dus opnieuw veel sneeuw.

      1. Dat zijn mooie ontwikkelingen Jorne. Misschien kun jij voor de lezer de volgende keer data erbij vermelden van GraphCast, weet iedereen de termijn hoe of wat 🤗

        1. Ah scherp Hans, had even niet door dat die niet automatisch meekomen als je exporteert. Voor de volledigheid, dit ging geloof ik over woensdag 29 november einde dag

    3. Alleen het GFS stribbelt wat tegen met een opstomend hoog van de oceaan. Zeker niet gelijk warm maar toch een minder winterse setting.

      1. Bedankt voor de updates per model weer Jorne! GFS was eerst de kartrekker van winters weer. Hopelijk hebben nu de andere modellen het bij het rechte eind!

  21. Is er denken jullie een kans dat Winterberg donderdag liften open gaat hebben? Of gaan ze eerst voor een goede basislaag zorgen?

    1. 0% kans die willen eerst een stevige basislaag en voorlopig ligt er nog 0 cm (kunst)sneeuw, wel op een piste een flinke hoop van dat geproduceerde ijssneeuw maar ook daar zullen ze mee wachten tot er een goede koude periode aanbreekt omdat uit te rijden.

  22. Wat een (verrassende) ontwikkelingen zo deze ochtend. De mooiste kaarten worden “uitgestrooid” variërend van een IJslandHoog tot ScandiHoog. ICON 06 zojuist laat het Brits Hoog …

    1. … transformeren naar een ScandiHoog zodat flinke kou richting de LL wordt gestuurd. Wind naar NO.

      1. Ook niet onbelangrijk: EC lange termijn 27 nov – 4 dec komt met een Iers Hoog met de as N-Z en dus wind veelal uit Noord.
        Kijk, dat ziet er opeens weer heel anders uit vanaf komend weekend.

  23. De kaarten evolueren op een manier dat we in het 2e decade van november kunnen stellen dat de beste seizoenstart in jaren gaan krijgen voor de skiliefhebber.
    Komende 5 dagen al flinke sneeuw en more to come + aanhoudend koud genoeg.

    1. Dat geldt dan niet voor de zuidelijke Alpen. Daar weinig tot geen sneeuw van betekenis voorlopig helaas

      1. Dat is waar.
        Eigenlijk niet naar gekeken.
        Wel een goede toevoeging.
        Bedankt.

      1. haha, we zitten al tientallen jaren in een afnemende zonne-activiteit @Michel. Dus hoe zwakker de zon, hoe warmer het wordt 😉

    2. Ja inderdaad warmer, maar is ook wel weer spelen met kleurtjes. 0 tegen paars aan en 2 donkerrood.

    4. Zorgwekkend extreme temperaturen in deze historische dataset vanaf 1940. We gaan het volgen hoe dit verder gaat…

    2. Avondeun gfs op dezelfde tour als de controle? Het zijn toch gelijk wel weer spectaculaire kaarten die we voorgeschoteld krijgen eind november! Hadden we vorig jaar niet hetzelfde? Of het jaar daarvoor? Met toen uiteindelijk 0.1 hellman jn November ofzo?

    3. En GEM met een zuidelijk trekkend laagje met vooral België een flink sneeuwdek

    1. GFS 00 ensemble (Gemiddelde 😉) wéér tikkeltje kouder, ZO NL:
      Maar…. nog steeds 2 voeten op de grond. Dat de kou de LL niet zal bereiken , naar Balkan wegstroomt is nog steeds aanwezig of dat we in een ZW/NW stroming belanden. Weet nog te herinneren 2 á 3 jaar geleden dat zowel EC als GFS met winterse kaarten kwamen en op ca. 48 uur dat hét moest gaan gebeuren, de kaarten (dus het weer) radicaal omsloegen naar een W stroming.
      #dromenmag

      1. Pff ja die weet ik me nog wel te herinneren, die deed echt pijn! Niks geen meteofixie maar binnen 2 dagen!

    1. Dat was klomphoogte. Officieel is deze. Niet minder frisjes 😉

  31. Wederom vroege winterinval Europa? Nog maar even afwachten wat EC doet.

  32. ICON 06 laat maandagochtend misschien een laagje onderdoor glippen en dat verhoogd de kans op winterse neerslag,(natte) sneeuw in ZO LL. Dauwpunt mss nèt laag genoeg ☃️

  33. Er gebeurt van alles in “modellenland”, wat zitten er een “beauties” tussen
    zeg 😉 …. maar ja….
    Ik “voel” een nieuw aankomen 😂😉

  35. ik vrees dat de mussen gelijk voor de 3-punter gaan @Hans. Hopelijk krijgen we ditmaal een aangename verrassing

  36. Maar ja… als zelfs JMA met zulke kaarten komen vanaf maandag dan mag je (bijna) aannemen
    dat het…. 😉
    UKMO, GEM NAVGEM…. allemaal komen ze met winterse kaarten!!

    1. Met “Winterse kaarten” bedoel ik dus ook ijsdagen! Ja bizar zou ik zeggen voor nu.
      #niettevroegjuichen
      ICON:

  37. Het ziet er gezond uit. Probleem is de Noordelijke aanvoer en de warme Noordzee. De kust zal gevoelig hogere temperaturen hebben dan landinwaarts. Mocht de NO stroming doorzetten dan wordt het leuk. Na wekenlang westelijke aanvoer nu wekenlang een Oostelijke stroming. Wat we in de gaten moeten houden zijn de potentiële depressies onder de Alpen ( Genua laags) die ons wellicht een mooi wit tapijt kunnen brengen en een sterkere aanvoer uit de richting waar we het allemaal van willen hebben. Eerst de komende dagen met best wat wind en regen door.

  38. Wat een kaarten. Bijna te mooi om waar te zijn…maar de lijn is erg consequent tussen alle modellen.

  39. Net als ICON 06 (zie boven) laat ook EC12 een laagje op maandag onderdoor lopen met kans op winterse neerslag, (natte) sneeuw.

  40. Poehee…. wat een spannende kaarten vandaag maar weer. Spannender als de hele
    verkiezingsstrijd 😉
    Het laagje nabij Groenland probeert de oversteek te maken, wind draait naar West.
    Tot zover. Afwachten maar weer.

    2. En de laatste EC 240h. Noord- Europa flink koud en dat kan zomaar richting de LL (blijven) stromen

  41. Nog altijd vers in het geheugen… die prachtige winterse kaarten van afgelopen winter maar die telkens werden uitgesteld en uiteindelijk niets werden.. zou toch mooi zijn als het al zo vroeg dit seizoen al raak is:) fingers crossed 🤞🙏

  42. Zo dan. Regio arlberg. 1,5m volgens bergfex. Kom maar door.

    1. En die hadden nog geen neerslag gehad daar….maar wat een kaarten.

  45. Lange termijn EC is òòk om: 27 nov – 4 dec
    IJslandHoog, wind uit NO.
    GraphCast (helaas) nog niet.

  46. Sprookjes kaarten. Wanneer komt iemand ons ruw wakker maken?

    Ik hoor Stefan al roepen…….12 maanden herfst 😉

Comments are closed.