Snel naar

Lichtpuntjes vanaf volgend weekend en hoe droog is het nu eigenlijk?

De opening is vandaag natuurlijk voor collega Frederic. Project voltooid: gisteren de Mont Ventoux met succes beklommen!

Onder feitelijk prima uitgekozen condities (maar hé, wat verwacht je ook anders van een weerman!) hier in de laatste loodzware en daardoor zelfs zweterige kilometers.

Respect, van harte Fré!

Juist de westelijke Alpen genoten optimaal van de oostelijke uitloper van het Azoren-hogedrukgebied. Ook Spanje profiteert daar natuurlijk van. Toch vandaag wat meer wind dus dat was een perfecte dag voor zo een bizarre beklimming!

Aan de oostzijde, onder invloed van een hoogtetrog en afgesnoerde koude put (zie je hem op de vorige kaart?) is het nog altijd ronduit slecht vakantieweer in met name het zuiden van Italië en een zuidwaarts gerichte zone vanaf Moskou tot over de Balkan en Griekenland, met daar kansen op zwaar onweer.

De grootste hitte zit behalve in het uiterste zuidwesten (van Spanje) actueel ver weg: van over het Midden-Oosten tot in het westen van Kazachstan. Het oosten van Iran zal vandaag mogelijk de 50 graden aantikken.

Tot volgend weekend grootschalig gezien weinig verandering en een herhaling van zetten. Het Azoren-hoog trekt zich dan weer wat terug, breidt zich dan weer wat (oostelijk) uit. Zoals eerder geconstateerd: verre van stabiel zomerweer voor de lage landen, maar ook weer niet extreem slecht. Er zullen best wat aardige momenten tussen zitten. Met (randstoringen van) het Scandinavische lagedrukgebied constant in de buurt maar net niet helemaal doorzettend tot over onze regionen heeft uitgerekend het vakantie vierende noorden helaas de slechtste papieren. Wat ik -wel- leuk vind is nog even naar de temperatuur op het 850 hPa vlak (op het kaartje wordt de hoogte daarvan in decameters weergegeven) in Noorwegen te kijken. Morgen en dinsdag opnieuw rond tot iets onder het vriespunt op 1350 meter: sneeuw boven de 1000 tot 1200 meter is derhalve opnieuw mogelijk! Gisteren keken we in de reacties onder het bericht van Ronaldo al naar de sneeuw en kou van de afgelopen dagen: zie hier.

Maar misschien gaat het meevallen. Eerder ben ik juist bang dat het nog wat gaat tegenvallen. Een detailverwachting voor komende week is echter lastig te maken. Grootschalig dus meer van hetzelfde, maar het al dan niet ontstaan dan wel passeren van aparte lagedrukkernen en randstoringen kunnen een groot verschil in de lokale beleving maken. Zo laat het Europese model een aparte kern die morgen vanuit het westen boven de Azoren komt te liggen in de actuele hoofdberekening die in de loop van de week weer oplossen maar diept die in het Amerikaanse model flink uit met de kern donderdag en vrijdag tussen het Verenigd Koninkrijk en Scandinavië. Met mogelijk dus veel wind en regen. Niet dat het Europese model het voor dat moment veel beter bakt: daar op woensdag een uitzakkertje van het Scandi-laag.. Met óók veel regen.

Zien we in de temperatuurspluim vanaf 11 juli veel spreiding ontstaan: in de windpluim valt dat relatief mee. Sterker zelfs: die neemt in de loop van volgend weekend af. Vrij zeker lijkt het dat de wind de noord tot noordoosthoek op gaat zoeken.

Dat doot noordwaarts uitbreidende hogedrukinvloeden. In eerste instantie zich vormend boven het Verenigd Koninkrijk, met al snel de neiging een Scandi-hoog te worden! Als het blijvertje gaat worden – wat het Amerikaanse model actueel laat zien- zou dat goed nieuws zijn voor de tweede en derde vakantieweek. Dat is echter nog enorm onzeker. Wel is de kans groot dat het vanaf 11 juli een fraai week(je) op gaat leveren.

De bovenstroming is vooralsnog overigens aanhoudend noordwestelijk; maritiem polair. Dat maakt het -waar de norm actueel toch zo’n 22 graden is- aanhoudend te koud voor de tijd van het jaar. Pas vanaf de 14e uitzicht op wat hogere temperaturen, met dus de nodige onzekerheid daarin.

In de reacties werd vanmorgen aangehaald dat het neerslagtekort blijft oplopen. Klopt dat wel? We hielpen elkaar in die reacties al goed op weg maar ik ga er nog even wat dieper op in. Met de beperkingen -en het doel- in ogenschouw genomen: zeker wel. Eerst bovenstaande grafiek met een mooi -verbeterd- overzicht. De zwarte lijn geeft het actuele tekort aan. Naast de actualisering van de datareeks nu in de oranje stippellijn ook de maximale waarde op een bepaalde dag weergegeven. Dat verheldert de discussie: “het was nog nooit zo droog” is -toen die lijn nog niet werd weergegeven en het leek alsof 1976 het record was- vaak ten onrechte geroepen. Wat opvalt is dat de zomer van 1976 vooral in juli en augustus gas gaf. Tot het huidige jaar bestonden de maximale waarden tot die periode uit andere jaren waaronder 2011 in mei en juni.

Dit jaar steekt er echter tot aan 4 juni voor het grootste deel bovenuit. Ontstaan natuurlijk door het record droge voorjaar: in De Bilt in de opvallend scherp afgebakende periode van 14 april tot en met 3 juni slecht 24 mm neerslag én record (70 uur méér dan plek 2!) zonnig. Desondanks overigens niet extreem warm; slechts een 15e plek in de meetreeks.

Het KNMI biedt ook kaarten met de landelijke verdeling, weergegeven als het doorlopend potentieel neerslagoverschot. Volgens de definitie verschillend met het tekort. Omdat die vooral de landbouw dient stopt daar de berekening als het tekort 0 mm is; deze niet. Maar zolang er een tekort is dus overeenkomend. Er zijn 3 kaarten beschikbaar waaronder het actuele tekort en het langjarige gemiddelde. Omdat er in de zomer- (of beter gezegd: groei-) periode gemiddeld altijd een ruim tekort ontstaat kunnen we dus beter meteen deze bekijken: het verschil ten opzichte van de normaal. Nog altijd fors hoor. De hoge zandgronden en Zeeland zullen het het zwaarst hebben omdat daar aanvoer van (zoet) water nauwelijks mogelijk is.

Bron: Wikipedia

Het tekort wordt berekend door de “referentie-gewasverdamping” af te trekken van de hoeveelheid gevallen neerslag. Maar hoe komt het KNMI aan dat getal dan? Nou, zo dus; redelijk complex berekend. De bepalende factoren zijn de hoeveelheid inkomende straling, de temperatuur en de aanwezigheid van gewassen. Verrassend is wellicht dat de eerste twee wel grote maar geen directe invloed hebben en de laatste juist verreweg de grootste. Uit kale grond verdampt maar weinig; het meeste wordt veroorzaakt door de groei van bomen, planten en gewassen. Het KNMI legt het hier mooi en veel uitgebreider uit, ook hoe de formule tot stand is gekomen! Wél is natuurlijk zo dat de inkomende straling en temperatuur van grote invloed zijn op de groei van de planten en daarmee dus de resulterende verdamping van vocht uit de bodem.

Juist die begroeiing maakt het ingewikkeld; ieder gewas heeft uiteraard zijn eigen behoefte. Kort gemaaid gras (ja datzelfde van de T10cm!) is de referentie, waardoor de berekening aan de hand van waarnemingen min of meer gecontroleerd kan worden en de constanten in de berekening eventueel aangepast. In de tabel zien we wat andere begroeiing -ten opzichte van dat gras- doet en vooral nodig heeft. En ook meteen waarom het tekort juist van april tot en met september wordt bijgehouden. Met oorspronkelijk enkel en alleen als doel: het juiste moment van het starten van de beregening voor de landbouw aangeven. Dus feitelijk een geheel ander gegeven dan de grondwaterstand of bijvoorbeeld enkel de hoeveelheid gevallen neerslag in een jaar. Mét zijn beperkingen: als de grond verzadigd is gaat de formule niet geheel op. En evenmin als de grond extreem uitgedroogd is; planten trekken het dan niet meer. Enerzijds zal er dan juist minder verdampen, anderzijds méér neerslag nodig zijn om het weer op peil te krijgen.

Dit zou ik wat netter kunnen doen maar vind ik te veel werk voor nu. Wat meetgegevens geplukt van dit gedeelte van het KNMI: leuk om zelf ook eens mee te stoeien! Van links naar rechts: stationsnummer (dit is De Bilt) , datum, gemiddelde etmaaltemperatuur (in 0.1 graden Celsius), zonneschijnduur (in 0.1 uren), globale straling (Joule per vierkante centimeter), referentiegewasverdamping (Makkink) (in 0.1 mm). Waarmee de vraag uit de reacties beantwoord: een dag als gisteren leverde maar een verdamping van 0.9 mm op. Het maximum ligt -op zonnige en warme dagen in juli- op ongeveer 7 mm per dag.

Zo, een betere afsluiting is nauwelijks denkbaar. Proost!

Leo
Author: Leo

55 comments

  1. De berekeningen met al die getallen geloof ik wel……. vind het wel best.
    In het vorige bericht had ik een vraag: …..”Nog iets: ik zie ‘m niet, misschien jullie wel… de nieuwe paarse stippellijn die voor elke dag de recordwaarde geeft….. Waar dan? “……. Weet jij dat Leo?
    Ja zeker een mooie afsluiting 🙂

    1. Uhm, ja, dat heb ik toch benoemd? Of althans, het is misschien oranje (of geel?), zal misschien een beetje van je monitor afhangen, maar ik neem aan dat je niet (zo flauw) daarop doelt? Verder valt hij natuurlijk deels weg onder punten met dezelfde (record)waarde (2020 en 1976). Daar waar hij wel zichtbaar is betreft het voornamelijk 2011.

      1. Prachtige aanvulling Leo. En wat een speurwerk heb je gedaan.

        Gisteren kom je op een kleine 0.9mm als verdamping. Terwijl het toch meer heeft geregend. Toch? Worden neerslag en verdamping niet van elkaar afgetrokken?

        Een negatieve verdamping kan natuurlijk niet maar voor de statistiek wel enorm belangrijk.

        Of zie ik wat over het hoofd?

        1. Het wordt landelijk berekend begrijp ik..
          Maar een negatieve verdamping lijkt me wel kunnen want anders kan het landelijke neerslagtekort nooit naar beneden.
          Als dat niet zo zou dan zou je ook hele gekke situaties krijgen. In 11 van de (stel) 13 meetstations veel regen en geen ‘negatieve’ verdamping en 2 stations zon en een verdamping van 7 mm.. dat zou over 13 stations bezien leiden tot een oplopend neerslagtekort van 1 mm…

        2. Nee, negatieve verdamping kan inderdaad niet. Maar dit zijn twee aparte getallen. In de laatste tabel -met de verdamping- die ik liet zien slechts alleen de verdamping; dat los van de neerslag. Het neerslagtekort (of beter gezegd overschot) = neerslag minus de verdamping. Bij een negatieve uitkomst dus een oplopend tekort, bij een positieve uitkomst -een in feite negatief tekort- neemt het tekort af.
          Los daarvan had ik De Bilt als voorbeeld gekozen (en zullen de landelijke verschillen gisteren niet groot geweest; m.u.v. Zuid-Limburg vrijwel de gehele dag bewolkt en een vlakke temperatuursverdeling) maar inderdaad wordt in de grafiek het “landelijk” gemiddelde weergegeven; berekend over de zgn. L13 stations: De Bilt, De Kooy, Groningen, Heerde, Hoofddorp, Hoorn, Kerkwerve, Oudenbosch, Roermond, Ter Apel, West-Terschelling, Westdorpe en Winterswijk. Juist deze stations omdat ze de langste meetreeks kennen; allen vanaf 1906.

      2. Neen geen (flauwe) grap! Staat echt op site van knmi …”paars” ….. ik zie/zag de gele wel maar dacht dat er nog misschien een andere grafiek ergens zou moeten zijn……. en die ik niet kon vinden…… enfin, kweste opgelost: paars = geel. 😉

  2. En dan zien dat Emmeloord de ‘dry-spot’ van ons land is, grappig toeval. Nu lijdt Flevoland niet snel onder watertekorten; er is genoeg aanvoer mogelijk.
    Mooi verhaal weer Leo, prachtig om te lezen hoe jij je vastbijt in een onderwerp en dan op zoek gaat naar de onderbouwing van het getal. Leuk om te lezen weer, en nu toch maar weer hopen op wat mooier zomerweer!

  3. Wat een uitgebreid bericht weer 🙂 Als er ooit een sectie op deze site komt met uitleg over diverse facetten van het weer, kan deze erbij wat betreft neerslagtekort/-overschot.

  4. R E S P E C T Fré, klasse hoor, mooie prestatie.

    (Een kennis van me heeft het een keer hardgelopen voor een goed doel!)

  5. Netjes inderdaad Frédéric! Doe je dat niet na.
    Boeiende, ietwat ingewikkelde materie Leo! Bijzonder inderdaad dat de Flevopolder als ‘droog’ wordt geduid. Pompen maar uitzetten dan? Zien hoe lang ze dat volhouden😜

  6. ……”hoe droog is het nu eigenlijk”? Nou, niet 😉
    Wat een stortbuien vandaag. Woensdag en met name donderdag kan de neerslagsom flink stijgen en zouden “we” zomaar in de top25 kunnen staan over het gehele jaar gemeten. Benieuwd wat de bekende curve dan laat zien.

    1. Over het jaar gemeten is het inderdaad een ander verhaal. Ik kom veel in natuurgebieden met een niet geregelde grondwaterstand (wel aan de kust). Eind verleden jaar was het bijvoorbeeld in Voorne’s Duin dramatisch. Het zgn Breede water was niet meer dan een begroeide modderpoel. Na de winter gelukkig een ander beeld. Het is nu weer gewoon een watervlakte. De duinen hier bij Den Haag hebben wel iets geleden onder het voorjaar maar de natte duinvalleien hadden geen last. Twee weken terug op Texel hetzelfde verhaal, sterker bij de Mokbaai waren sommige delen onbegaanbaar door de hoge waterstand waar ik normaal gewoon kan lopen in deze tijd van het jaar…
      (Wat een fijne site is het hier geworden trouwens, en de felicitaties aan Fré)

  7. In wat meer detail: vanavond boven de 800-1000 meter en morgen 1000-1200 meter!
    Vergeet de winterbanden niet 😉

    1. Ongelooflijk Leo, en dat in hartje zomer!
      Wij vertrekken woensdag naar Mittersill. Ziet er voor wat betreft het weer ook zeer wisselvallig uit. Maar hoop toch geen winterbanden nodig te hebben. 😜

        1. Thx! Ja er zijn wellicht meer mogelijkheden. Ik had zelf ook al een klein beetje verder gezocht maar kwam er zo snel niet echt aan toe. Zal nog wel eens verder duiken. Deltares en het hydrologisch model bijvoorbeeld.

  8. Wordt een flinke natte sopzooi de komende dagen, althans volgens EC. Een brede strook over het midden van NL kan tot ca. 5 cm tegemoet zien. GFS daarentegen berekend de helft. Lichtpunt is wel dat het vanaf zondag een tijdje droog is met temperaturen die oplopen tot 20-25 °C en mss later in de week kans op 25+.

        1. Benieuwd wat deze do/vr gaat doen dan en de vraag is of er eventueel kampeertenten de lucht in gaan in de kop van NL/waddeneilanden. Scheerlijnen vast!!

    1. 5cm? Ik zie in de grafiek 5mm. Of kijk ik verkeerd. 2 pieken. Dat wel. Dus dat maakt dan 10mm.

      1. En daarbij: kijk voor de totale hoeveelheid niet naar de maximale (6-uurs) piekwaarden maar naar de totale oppervlakte van de pieken. Lastig te ontrafelen in het plaatje met alle lijntjes natuurlijk dicht op elkaar maar de zwarte lijn (= hoofdrun) vertegenwoordigd dan zo’n 25 mm.

  9. Opmerkelijk hoe we de volle laag lijken te krijgen wel hoor. Het is vooral in het ECMWF model een vrij smalle band: Parijs houdt het misschien wel droog, het noorden van Denemarken wellicht ook. Maar dat maakt ook nogal een grote onzekerheid in de te verwachten totalen. In de EC12 run ligt het zwaartepunt nu zo’n 100 km noordelijker dan in de EC0 run. Schuift het dat nog een keer blijft het in het midden en zuiden een stuk droger. De andere kant op is natuurlijk evengoed denkbaar. Maar waarschijnlijk komen we hier wel ergens op uit.

    1. Dat ziet er wel een stuk natter uit dan ik uit de pluim haalde….en als dat uitkomt hebben we een lekkere modderbende overal.

      Paraplu mee. Of wellicht valt het mee, afhankelijk van de exacte positie.

  10. De warmte zit met name op donderdag overigens ook opmerkelijk dichtbij; omgeving Parijs kan zo maar de 30 graden aantikken. Verschil: de aanvoerrichting bij ons (met een bochtje) vanuit Groenland, in midden Frankrijk vanaf de Azoren!

  11. NB ik zoom nog even een beetje in; zowel morgen als donderdag is het lokaal -in de gebieden met de zwaarste en langdurigste neerslag- uitermate frisjes; maxima van misschien maar 14 of 15 graden; dicht tegen recordwaarden voor deze tijd van het jaar!

    1. Brrr en lekker dan voor de 1e week van de vakantie. Mijn dochter mag gelukkig nog 1.5 week naar school. Hopen op beter weer 🙂

  12. Iedereen terneergeslagen door het slechte weer? Ik vond het nog wel ok vandaag. Beetje miezer, maar niet echt koud. Net nog met mijn dochter heerlijk geskeelerd. Nu hopen op een goede vrijdag en goed weekend. Dan viert ze haar partijtje en verjaardag.

    1. Gefeliciteerd Roland met je dochter.

      Het is stil hier. Weinig te melden met dat gemiezer. Hier in het zuiden flink gespetterd zonder grote hoeveelheden.

      Hopelijk komende week wat spannender weer. Komt de storm vrijdag nog?

    2. Ben het ondertussen wel een beetje zat ja. Nog een paar dagen volhouden en het zou wat moeten gaan verbeteren.

    3. Heb jij speciale wielen? Op nat asfalt of beton, glibber ik alle kanten uit, behalve de goeie 😉 .

  13. Achja, na regen komt zonneschijn… alleen duurt het nu ff wat langer 🤪 wel goed voor de natuur!

    1. Vooral mijn gras. Moet het zo ontzettend maaien, maar ligt pas een jaartje dus durf het niet goed met natte grond te maaien. Dan maar even wachten.

  14. Van mij mag de temperatuur wel rap naar de 25 graden oplopen met een heerlijk zonnetje erbij.
    Als ik naar buiten kijk is het wel erg droevig met die regen……

  15. Roland, Je gras te lang laten groeien is niet best voor je grasmat, door het kort te houden krijg je een compacte grasmat😉 uiteraard met nat weer maaien vermijden Ivm rijsporen… ( zit in de groen branche)

    1. Nee hou hem zeker kort, maar toen ik wou gaan maaien ging het regenen en dat is nu al bijna een week zo.

      Maar flink kort maakt de plekken waar ik het wat dun vind compacter?

      1. Echte kale plekken kun je dan beter nog een keer zaaien en dan evt kunstmest strooien, maar idd, door vaak en kort te maaien maakt je mat compacter.

        Hieronder een overzichtje voor een mooi gazon😊

        Maand Maart:

        Soort mest:

        N-23 Startersmest 2,5 kg (per 100 m2)
        Sierrablen – Granucote
        6 kg. (per 100 m2)

        Deze bemesting werkt 8-9 maanden lang een langdurig werkende gazonmest dus:) Het ijzer komt vrij in oktober, waardoor in het najaar het mos enigszins wordt bestreden. Deze bekende gazonmestkorrels zijn omgeven door een laagje afbreekbare coating. De voeding komt gecontroleerd vrij binnen de aangegeven werkingsduur. Door deze gecontroleerde afgifte is er vrijwel geen uitspoeling van meststoffen naar diepere grondlagen of grondwater.

  16. Van mij mag het nog even flink regenen.. waarom ? voorlopig staat De Bilt over de periode 1 april tot heden op een 105e plek (van de 115 waarnemingsjaren) qua neerslag maar de verschillen met de jaren 106 t/m 115 zijn niet groot. In die zin dus wel prettig als er t/m vrijdag nog aardig wat bij zou vallen.

    GFS hoofdrun geeft voor volgende week lekker zomerweer en plaatselijk 25 graden. Landinwaarts is er zo nu en dan wel een buitje mogelijk.
    Volgend wekend en net daarna kan de temperatuur doorstijgen naar 25/30.. dit onder invloed van naderende lagedruk op de oceaan en hogedruk op het vasteland. GFS hoofdrun laat de lagedruk de ene keer dichterbij komen met overgang in westcirculatie (laatste hoofdrun heeft die neiging) terwijl er gisteren ook berekeningen waren waarbij de hogedruk het voor het zeggen houdt en voornoemde lagedruk de aanjager laat zijn voor nog warmer weer..
    Maar voorlopig ziet het er vanaf dit weekend best aardig uit !

  17. Ben wel klaar met die herfst, het wordt tijd voor de nazomer !!

    Weerstation Voorschoten meld al dagen 0.0 mm neerslag, daar is blijkbaar een sensor stuk.

    1. uit persoonlijke ervaring kan ik mededelen dat dit inderdaad niet klopt 😉

  18. Scherpe tweedeling noord-zuid. Gisteren richting Munchen gereden. Tot Nurnberg 12 graden en regen. Daarna droog en steeds warmer. In München 27 graden. Vandaag ook nog. Heerlijk weer ☀️. Morgen doorrijden naar Mittersill.

  19. Na twee prima ‘doe-dagen’ in Hamburg met een temperatuur rond de 19 graden, vandaag stromende regen en 11/12. Maar zoveel mogelijk opdrogen in de winkels en Elbphilharmonie. In het zuiden van Duitsland tot van 32 graden vandaag!

  20. Over een kleine week, de 15e, gaat er een depressie dagenlang voor anker bij Schotland. We blijven in een West-Circulatie dus geen standvastig warm zomerweer in het vooruitzicht.
    Straalstroom houdt de boel flink op gang…..

      1. Hoewel het vandaag nog enigszins mee lijkt te gaan vallen… windkracht 7 maar ach, dat is ook zat…

Comments are closed.